Relativeer
de
beurskoersen
Veel
grote
concerns
zullen
het
in
de
recessie
moeilijk
krijgen
.
Managers
hebben
zich
te
makkelijk
laten
leiden
door
de
hoogte
van
de
beurskoers
.
Te
snel
aangekochte
dochterbedrijven
zullen
nu
worden
afgestoten
.
Veel
concerns
zijn
reuzen
op
lemen
voeten
.
Hun
ingebouwde
instabiliteit
komt
door
de
negatieve
economische
ontwikkeling
nu
aan
het
licht
.
Dit
jaar
zullen
we
getuige
zijn
van
het
uiteenvallen
van
concerns
.
Dat
gaat
gepaard
met
een
omvangrijk
verlies
van
arbeidsplaatsen
en
waardevernietiging
voor
de
aandeelhouder
.
Het
moderne
concern
streeft
naar
snelle
groei
.
Die
is
alleen
te
realiseren
via
overnames
en
fusies
.
De
omvang
van
het
concern
neemt
toe
,
maar
ook
de
diversiteit
en
de
complexiteit
.
De
verwachte
synergie
-
meestal
het
argument
voor
de
fusie
of
overname
-
blijft
uit
.
Dit
is
de
bevestiging
van
het
ontbreken
van
samenhang
.
De
oorzaak
ligt
in
vrijwel
alle
gevallen
in
het
verwerven
van
nieuwe
bedrijfsonderdelen
die
onvoldoende
aansluiten
bij
de
bestaande
activiteiten
,
markten
,
kennis
en
vaardigheden
van
het
concern
.
Het
is
uitzonderlijk
dat
een
verworven
onderneming
onder
een
nieuwe
moeder
beter
presteert
.
Verschillende
onderzoeken
hebben
uitgewezen
dat
dit
slechts
in
25
procent
van
de
gevallen
zo
is
.
Bols
en
Wessanen
besloten
tot
een
fusie
,
waarbij
al
snel
bleek
dat
van
samenhang
en
synergie
nauwelijks
sprake
was
.
Deze
fusie
kostte
zelfs
energie
,
omdat
onenigheid
ontstond
in
de
leiding
over
de
strategie
.
Ahold
en
Heineken
doen
het
veel
beter
,
opereren
in
dezelfde
branche
en
maken
systematisch
gebruik
van
kerncompetenties
.
Naarmate
het
concern
groeit
wordt
ook
de
diversiteit
groter
.
En
hoe
breder
de
portfolio
van
activiteiten
,
des
te
groter
de
afstand
van
de
leiding
tot
de
onderliggende
business
.
De
waarde
van
de
concerntop
voor
de
eenheden
neemt
dan
af
.
De
omvang
en
de
verscheidenheid
aan
activiteiten
maakt
dat
de
kwaliteit
van
de
besturing
vermindert
.
De
concernleiding
is
bovendien
minder
tolerant
geworden
.
Een
slecht
presterende
eenheid
wordt
met
het
oog
op
de
beurskoers
verkocht
,
de
directie
heengezonden
.
Dat
die
maatregelen
schadelijker
zijn
dan
nodig
en
gewoonlijk
waarde
vernietigen
,
is
van
minder
belang
dan
de
ontwikkeling
van
de
waarde
van
de
aandelen
.
Het
besturen
van
een
concern
is
beslist
een
moeilijke
opgave
.
De
populaire
indeling
in
werkmaatschappijen
maakt
verantwoordelijkheden
duidelijk
en
maakt
het
voor
de
concerntop
mogelijk
op
hoofdlijnen
te
sturen
.
Tegelijkertijd
leidt
de
eigen
winstverantwoordelijkheid
van
de
directie
van
de
business
units
ertoe
dat
die
vooral
oog
heeft
voor
haar
eigen
werkmaatschappij
,
zeker
als
hun
beloning
rechtstreeks
aan
het
resultaat
is
gekoppeld
.
Geld
wordt
,
ondanks
geavanceerde
informatiesystemen
voor
het
management
,
dan
uiteindelijk
toch
de
enige
maat
.
Directeuren
kunnen
gefixeerd
raken
op
de
eigen
beloning
en
dat
kan
leiden
tot
uit
elkaar
groeien
van
de
concernonderdelen
.
Het
is
onmiskenbaar
dat
het
eigen
financieel
voordeel
belangrijker
is
geworden
voor
de
leiding
.
En
dat
levert
krachten
op
die
de
bedrijfsonderdelen
uit
elkaar
drijven
.
Ook
is
de
persoonlijkheid
van
de
topman
belangrijker
geworden
.
Grote
ego's
zijn
niet
nieuw
in
het
bedrijfsleven
,
maar
de
toegenomen
media-aandacht
voor
bedrijfsnieuws
prikkelt
het
gevoel
van
belangrijkheid
van
de
topman
of
-
vrouw
,
zeker
als
die
zich
heeft
omringd
met
ja-knikkers
.
Duidelijk
is
dat
het
waardensysteem
van
de
leiders
de
afgelopen
jaren
is
veranderd
.
De
"
ego-component
"
en
het
financiele
motief
zijn
sterker
geworden
.
Het
verantwoordelijk
omgaan
met
de
belangen
van
medewerkers
daarentegen
lijkt
te
zijn
gezakt
op
het
prioriteitenlijstje
van
het
management
.
Ontslaggolven
worden
door
de
top
aangekondigd
als
wapenfeiten
,
terwijl
het
vaak
gaat
om
het
repareren
van
effecten
van
eigen
verkeerde
beslissingen
.
De
medewerkers
,
die
vele
jaren
hun
beste
krachten
hebben
gegeven
en
zeer
waardevol
voor
de
onderneming
zijn
,
kunnen
vertrekken
.
Dit
is
niet
alleen
ondankbaar
maar
is
ook
vernietiging
van
menselijk
kapitaal
en
zal
meestal
essentiele
essentieel
kennis
en
ervaring
verloren
laten
gaan
.
Krachten
die
het
concern
bijeenhouden
,
vooral
de
bedrijfscultuur
,
verzwakken
.
Zelfs
een
sterke
bedrijfscultuur
als
de
Philips-cultuur
is
niet
langer
in
staat
om
het
concern
bijeen
te
houden
.
In
"
ontworpen
"
concerns
als
Akzo
Nobel
bestaat
nauwelijks
een
gezamenlijke
cultuur
en
ontbreken
de
samenbindende
krachten
.
Het
ontbreken
van
een
dergelijke
cultuur
is
eveneens
een
indicator
voor
de
beperkte
levensverwachting
van
een
concern
.
De
komende
maanden
zullen
we
een
versnelde
afbraak
zien
van
concerns
.
Dit
naar
aanleiding
van
de
economische
omstandigheden
,
maar
de
oorzaak
is
structureel
.
De
economische
druk
maakt
dat
de
aanwezige
haarscheurtjes
leiden
tot
onherstelbare
breuken
.
Tegenspoed
in
een
concern
versterkt
de
divergerende
krachten
.
Als
de
concernresultaten
goed
zijn
,
kan
men
zich
nog
wel
enkele
problematische
dochters
permitteren
.
Als
de
winst
daalt
moeten
die
dochters
echt
het
huis
uit
.
Positief
is
dat
het
verbreken
van
de
band
dan
vaak
heilzaam
en
een
bevrijding
is
voor
beide
partijen
.
Er
zijn
ook
concerns
met
een
hoge
continuiteitsverwachting
.
Deze
kenmerken
zich
door
echte
samenhang
tussen
de
activiteiten
,
een
gematigde
koppeling
van
beloning
van
managers
aan
de
resultaten
van
hun
eigen
bedrijfsonderdeel
en
een
sterke
gemeenschappelijke
cultuur
.
Conservatieve
financiering
blijkt
ook
een
bron
van
stabiliteit
.
Topbestuurders
zouden
de
moed
moeten
hebben
om
de
ontwikkeling
op
de
beurs
te
relativeren
.
Als
er
de
laatste
jaren
een
slechte
raadgever
voor
acquisities
en
desinvesteringen
is
geweest
,
was
dat
de
koers
van
het
aandeel
wel
.
Drs.ing
.
C.
Rippen
is
senior
managing
consultant
bij
Berenschot
.
Paniek
op
de
Amsterdamse
Beurs
.
De
koers
van
het
aandeel
was
de
laatste
jaren
een
slechte
raadgever
voor
topmanagers
om
bedrijven
te
kopen
of
af
te
stoten
.
Foto
ANP
Bedrijfsleven
;
Effectenhandel
;
Economie
;
Financien
;
Financiele
Markten