Command
"Command
Decision
Decision"
(
Van
(Van
onze
onze
Haagse
Haagse
medew.
medew.
voor
voor
toneel
toneel)
)
WILLIAM
UJ1LLIAM
WISTER
winter
wisten
winsten
WISTER
HAINES
cabines
hannes
chaine
HAINES
heeft
heeft
zijn
zijn"
ervaringen
ervaringen
gedurende
gedurende
een
een
diensttijd
diensttijd
van
van
41
41
maanden
maanden
bij
bij
de
de
Amerikaanse
Ame- rikaanse
luchtmacht
luchtmacht
verwerkt
verwerkt
in
in
een
een
toneelstuk
toneelstuk,
,
dat
dat
eerst
eerst
werd
werd
vertoond
vertoond,
,
toen
toen
de
de
door
door
hem
hem
zelf
zelf
naar
naar
dit
dit
stuk
stuk
bewerkte
bewerkte
"
novel
"novel"
"
succes
succes
had
had
gehad
gehad.
.
Deze
Deze
ervaringen
ervaringen
zijn
zijn
in
in
"
Commando
"Commando"
"
zeer
zeer
duidelijk
duidelijk
merkbaar
merkbaar;
;
niet
niet
alleen
alleen
in
in
het
het
weergeven
weergeven
van
van
de
de
sfeer
sfeer
in
in
het
het
hoofdkwartier
hoofdkwartier
van
van
een
een
Zware-Bombardementsdivisie
Zware-Bom- bardementsdivisie
in
in
Engeland
Engeland
en
en
van
van
de
de
spanning
spanning
bij
bij
de
de
terugkeer
terugkeer
van
van
het
het
eskader
eskader
na
na
de
de
aanval
aanval,
,
maar
maar
ook
ook
in
in
de
de
zo
zo
duidelijk
duidelijk
getoonde
getoonde
afkeer
afkeer
van
van
de
de
luchtmacht
luchtmacht
jegens
jegens
de
de
leiding
leiding
uit
uit
Washington
Wash- ington,
,
de
de
't
't
beter
beter
wetende
wetende
Congresleden
Congres- leden
en
en
de
de
marine
marine,
,
over
over
welke
welke
tegenstanders
tegen- standers
menig
menig
hartig
hartig
woord
woord
wordt
wordt
gezegd
gezegd.
.
Zoals
Zoals
ook
ook
de
de
schrijver
schrijver
het
b%t
moreel
moreel
van
van
de
de
troep
troep
niet
niet
bepaald
bepaald
idealiseert
idealiseert.
.
Zijn
Zijn
beide
beide
hoofdmotieven
hoofdmotieven
weet
weet
hij
hij
ondanks
on-" danks
alle
alle
bijwerk
bijwerk
voortreffelijk
voortreffelijk
dramatisch
dra- matisch
te
te
ontwikkelen
ontwikkelen:
:
enerzijds
enerzijds
de
de
botsing
'bot- sing
van
van
de
de
brigadegeneraal
brigadegeneraal
in
itj
zijn
zijn
rotsvaste
rots- vaste
overtuiging
overtuiging,
,
dat
dat
bepaalde
bepaalde
bombardementen
bombar- dementen
ondanks
ondanks
de
de
zeer
zeer
zware
zware
verliezen
verlie- zen
moeten
moeten
worden
werden
uitgevoerd
uitgevoerd
om
om
erger
erger
te
te
voorkomen
voorkomen,
,
tegen
tegen
het
het
voorzichtiger
voorzichtiger
beleid
beleid
van
van
anderen
anderen;
;
anderzijds
anderzijds
het
het
zeer
zeer
belangrijke
belangrijke
probleem
probleem
van
van
de
de
menselijke
menselijke
verantwoordelijkheid
verantwoordelijkheid
van
van
de
de
commandant
comman- dant
bij
bij
het
het
nemen
nemen
van
van
zo
zo
moeilijke
moeilijke
beslissingen
be- slissingen.
.
Dat
Dat
-
-
zoals
zoals
de
de
regisseurs
regisseurs
in
In
het
het
geleide
geleide
woord
in
in
het
het
programma
programma
betogen
be- togen
-
-
het
'het
stuk
stuk
de
de
stelling
steiling
bepleit
bepleit,
,
dat
dat
een
een
weermacht
weermacht
alleen
alleen
dan
dan
sterk
sterk
is
is.
.
Indien
in- dien
ze
ze
de
de
suprematie
suprematie
in
in
de
de
lucht
lucht
heeft
heeft,
,
is
is
een
een
zodanige
zodanige
waarheid
waarheid,
,
dat
dat
zij
zij
toen
toen
niet
niet
een
een
toneelstuk
toneelstuk
nodig
nodig
heeft
heeft
om
om
bewezen
be- wezen
te
te
worden
worden.
.
Het
Het
is
is
vooral
vooral
in
in
het
het
laatste
laatste
bedrijf
bedrijf,
,
dat
dat
het
het
tweede
tweede
probleem
probleem
ontwikkeld
ontwikkeld
wordt
wordt;
;
daarvoor
daarvoor
zoekt
zoekt
de
de
schrijver
schrijver
het
het
meer
meer
in
in
de
de
betrekking
betrekking
tussen
tussen
de
de
brig.
brig.
general
general
Dennis
Dennis
en
en
zijn
zijn
onmiddellijke
onmiddellijke
chef
chef
major
major
general
general
Kane
Kane,
,
de
de
man
man
die
die
beslissingen
beslissingen
gaarne
gaarne
uit
uit
de
de
weg
weg
gaat
gaat.
,
maar
maar
van
van
wie
wie
we
we
toch
toch
ook
ook
kunnen
kunnen
geloven
geloven,
,
dat
dat
hij
hij
indertijd
indertijd
hard
'hard
voor
voor
de
de
ontwikkeling
ontwikkeling
van
van
de
de
luchtmacht
luchtmacht
heeft
heeft
gestreden
gestreden.
.
Het
Het
is
is
tekenend
tekenend,
,
dat
dat
hij
hij
in
in
het
het
laatste
laatste
bedrijf
bedrijf
niet
niet
meer
meer
ten
ten
tonele
tonele
verschijnt
verschijnt,
,
maar
maar
dat
dat
zijn
zijn
-
-
consequent
consequent
-
-
niet
niet
beslissen
beslissen
telegrafisch
tele- grafisch
wordt
wordt
bekend
bekend
gemaakt
gemaakt.
.
Nu
Nu
wordt
wordt
brig
brig,
.
General
general
Clifton
Clifton
C.
C.
Garnett
Garnett
hoofdfiguur
hoofdfiguur:
:
uit
uit
Washington
Washington
gekomen
gekomen.
,
en
en
dus
dus
niet
niet
als
als
volwaardig
volwaardig
beschouwd
beschouwd,
,
wordt
wordt
hij
hij
belast
belast
met
met
het
het
bevel
bevel
over
over
Dennis
Dennis'
'
brigade
'brigade,
,
maar
maar
tegen
tegen
de
de
verwachting
verwach- ting
van
van
zijn
zijn
ondergeschikten
ondergeschikten
voert
voert
hij
hij
het
het
plan
plan
van
van
zijn
zijn
voorganger
voorganger
uit
uit,
,
van
van
wie
wie
nu
nu
eerst
eerst
duidelijk
duidelijk
blijkt
blijkt,
,
hoe
hoe
zwaar
zwaar
hem
hem
de
de
verantwoordelijkheid
verantwoordelijkheid
heeft
heeft
gedrukt
ge- drukt.
.
Desniettegenstaande
Desniettegenstaande
aanvaardt
aanvaardt
hij
hij
een
een
zwaarder
zwasrder
commando
commando
in
in
de
de
Pacifio
pacific
Pacific
.
Dennis
Dennis.
.
Kane
Kane
en
en
Garnett
Garnett
dragen
dragen
de
dp
hoofdhandeling
hoofdhandeling
en
en
zij
zij
vonden
vonden
in
in
Paul
Paul
Steenbergen
Steenbergen
(
die
(die
meer
meer
het
'het
vermoeide
vermoeide
dan
dan
het
het
bezetene
bezetene
accentueerde
accentueerde).
!
Cees
Cees
Laseur
Laseur
en
en
Bob
Bob
de
de
Lange
Lange
voortreffelijke
voortreffelijke
vertolkers
vertolke'-s.
.
De
De
andere
andere
mannelijke
mannelijke
leden
leden
van
van
de
de
Haasse
Haasse
Comedie
Comedie
(
ditmaal
(ditmaal
zaten
zaten
bij
bij
de
de
première
prem'cre
de
de
vrouwelijke
vrouwelijke
leden
leden
in
In
de
de
zaal
zaal)
)
zorgden
zorgden
voor
voor
een
een
goede
goede
achtergrond
achter- grond,
,
waaruit
waaruit
naar
naar
voren
voren
traden
traden:
:
Jan
Jan
Retèl
Retel
als
als
de
de
enthousiaste
enthousiaste
aanvoerder
aanvoerder
van
van
het
het
eskader
eskader.
.
Bob
Bob
van
van
Leersum
Leersurn
als
als
zijn
zijn
collega
collega
in
in
het
het
hoofdkwartier
hoofdkwartier.
.
Theo
Theo
Frenkel
Fren- kel
als
als
de
de
rondneuzende
rondneuzende
oorlogsverslaggever
oorlogsverslag- gever
(
die
(die
wel
wel
bij
bij
vele
vele
besprekingen
besprekingen
aanwezig
aanwezig
mocht
mocht
zijn
ziin).
)
.
Luc
Luc
van
van
Gent
Gent
in
in
een
een
kort
kort
scènetje
scc>ietje
als
als
de
de
dronken
dronken
captain
captain,
,
die
die
aan
aan
de
de
vooravond
vooravond
van
van
zijn
zijn
"
Pasen
..Pasen"'
"
staat
staat,
,
en
en
Pim
Pim
Dikkers
Dikkers
als
als
de
de
aardig
aardig
getekende
ge- tekende
figuur
figuur
van
van
de
de
sergeant
sergeant,
,
met
met
gevoel
ge- voel
voor
voor
humor
humor,
,
eigenbelang
eigenbelang
en
en
trouw
trouw
voor
voor
zijn
zijn
generaal
generaal
(
zijn
fzijn
toewijding
toewijding
werd
werd
bijna
bijna
met
met
een
een
open
open
doekje
doekje
beloond
beloond).
)
.
Henri
Her.ri
Eerens
Eerens
was
was
het
Ihet
tot
tot
een
een
caricatuur
caricatuur
geworden
geworden
Congreslid
Congreslid,
,
dat
dat
de
de
schrijver
schrijver
zich
zich
hier
hie,-
voorstelde
voorstelde.
.
Alfred
Alfred
Pleiter
Pleiter
heeft
heeft
voor
voor
de
de
vertaling
vertaling
gezorgd
gezorgd,
,
die
die
de
de
titels
titels
in
in
het
het
Engels
Engels
behield
be- hield,
.
Willem
Willem
Deering
Deering.
voor
het
het
decor
decor
,
dat
dat
zich
zich
getrouw
getrouw
hield
hield
aan
can
de
de
aanwijzingen
aanwijzingen
van
van
de
de
schrijver
schrijver
en
en
het
het
Amerikaanse
Amerikaanse
voorbeeld
voorbeeld.
.
Cees
Cees
Laseur
Laseur
en
en
Paul
Paul
Steenbergen
Steen- bergen
deelden
deelden
samen
sarncn
de
de
zorg
zorg
voor
voor
de
de
regie
regie,
,
een
een
wat
wat
ongebruikelijke
ongebruikelijke
tweehoofdige
tweehoof- dige
leiding
leiding
dus
dus.
.
Maar
Maar
de
de
twee
twee
piloten
piloten
(
om
(om
in
in
stijl
stijl
te
te
blijven
blijven)
)
stuurden
stuurden
met
met
beleid
be- ieid
het
het
vliegtuig
vliegtuig,
,
tot
tot
grote
grote
instemming
instemming
der
der
aanwezigen
aanwezigen
in
in
de
de
niet
niet
geheel
geheel
gevulde
gevulde
Kon.
Kon.
Schouwburg
Schouwburg,
,
die
die
aan
aan
het
het
slot
slot
hiervan
hier- van
op
op
ondubbelzinnige
ondubbelzinnige
wijze
wijze
blijk
blijk
gaven
ga- ven,
,
waarbij
waartij
de
de
gebruikelijke
g^bruikelijke
bloemen
bloemen
niet
niet
ontbraken
ontbraken.
.
,