Een
onzeker
ankerpunt
Van
de
posten
die
de
Nederlandse
diplomatie
te
vergeven
heeft
,
is
ongetwijfeld
de
vertegenwoordiging
bij
de
Europese
Unie
in
Brussel
de
belangrijkste
.
Als
iemand
die
post
tien
jaar
bezet
heeft
,
dan
betekent
dit
dat
hij
behoort
tot
de
vertrouwdste
vertrouwde
raadgevers
van
de
Nederlandse
regering
.
De
laatste
tien
jaar
is
dr.
B.R.
Bot
die
spin
geweest
in
het
web
waar
talloze
Nederlandse
en
Europese
belangen
in
verstrengeld
zijn
.
Wanneer
hij
iets
zegt
,
dan
mogen
we
daar
dus
extra
aandacht
aan
schenken
,
zowel
wegens
zijn
langjarige
ervaring
als
om
de
centrale
positie
die
hij
inneemt
.
Nu
heeft
Bot
,
die
binnenkort
afscheid
neemt
,
onlangs
een
interview
aan
de
Volkskrant
(
13
november
)
gegeven
,
waarin
hij
zich
zeer
openhartig
uit
.
Bijvoorbeeld
over
zijn
opdrachtgevers
:
"
De
fout
van
Nederland
is
dat
we
een
bepaald
standpunt
innemen
zonder
aan
de
consequenties
te
denken
.
In
plaats
van
tijdig
de
bakens
te
verzetten
,
blijven
we
vasthouden
.
Uiteindelijk
moeten
we
toch
door
de
bocht
en
halen
we
niks
binnen
.
"
Dat
is
een
oude
klacht
van
diplomaten
.
Ruim
dertig
jaar
geleden
schreef
een
toenmalig
topdiplomaat
,
dr.
H.N.
Boon
,
ook
al
eens
over
deze
eigenschap
en
de
resultaten
daarvan
.
Maar
dat
heeft
blijkbaar
niet
veel
geholpen
,
want
nu
komt
Bot
met
dezelfde
klacht
.
Onze
politici
want
die
zijn
de
opdrachtgevers
van
onze
diplomaten
zijn
kennelijk
onverbeterlijk
.
Maar
ja
,
ook
hierin
vertegenwoordigen
zij
het
volk
.
Bot
vertelt
ook
openhartig
over
de
adviezen
die
hij
zijn
opdrachtgevers
geeft
.
Bijvoorbeeld
:
"
Mijn
advies
is
:
altijd
bij
de
Duitsers
aanhaken
.
...
Mochten
er
in
het
grote
Europa
groepen
worden
gevormd
,
horen
wij
typisch
bij
een
blok
waarin
ook
de
Duitsers
zitten
.
Daar
voelen
wij
ons
het
meest
bij
thuis
.
"
Toen
ik
dat
las
,
dacht
ik
dat
deze
openhartigheid
zich
alleen
maar
een
diplomaat
kan
veroorloven
die
over
een
paar
weken
toch
weggaat
.
Maar
nee
hoor
,
in
het
debat
dat
de
Eerste
Kamer
vorige
week
hield
over
de
"
staat
van
de
Europese
Unie
"
zei
minister
De
Hoop
Scheffer
op
een
gegeven
ogenblik
onverbloemd
dat
"
Duitsland
het
ankerpunt
voor
Nederland
is
en
ook
moet
zijn
in
specifieke
vraagstukken
als
de
vormgeving
van
Europa
"
.
Dat
is
niet
gering
,
en
even
later
bevestigde
staatssecretaris
Nicolai
dat
nog
eens
door
te
zeggen
dat
Duitsland
"
onze
belangrijkste
gesprekspartner
"
is
,
niet
alleen
in
de
Conventie
over
de
vormgeving
van
Europa
,
maar
ook
wat
betreft
de
landbouwhervorming
en
veel
financiele
aangelegenheden
.
Alvorens
de
merites
van
dit
standpunt
ter
sprake
te
brengen
,
kunnen
we
ons
afvragen
of
die
ministeriele
ministeries
openhartigheid
wel
erg
diplomatiek
is
.
Worden
hier
Nederlandse
kaarten
niet
al
te
open
op
tafel
gelegd
?
Goed
,
de
anderen
Frankrijk
in
de
eerste
plaats
vermoeden
allang
dat
het
zo
is
als
minister
en
staatssecretaris
het
zeggen
,
maar
moet
dit
vermoeden
ook
zo
officieel
bevestigd
worden
?
En
zal
die
openhartigheid
niet
tot
gevolg
hebben
dat
Duitsland
gaat
denken
dat
het
Nederland
in
de
zak
heeft
en
dus
verder
niet
al
te
veel
aandacht
hoeft
te
schenken
aan
eventuele
doleanties
van
Nederland
?
De
vraag
of
die
openhartigheid
in
overeenstemming
is
met
de
waardigheid
van
een
land
dat
,
formeel
althans
,
nog
altijd
een
zelfstandige
buitenlandse
politiek
voert
,
zullen
we
maar
onbeantwoord
laten
,
als
zijnde
niet
van
deze
tijd
.
Maar
nu
de
merites
.
Nog
een
jaar
geleden
zou
ik
geneigd
zijn
geweest
in
te
stemmen
met
het
standpunt
van
de
heren
De
Hoop
Scheffer
,
Nicolai
en
Bot
.
Sindsdien
echter
heeft
Duitsland
zwaar
aan
invloed
ingeboet
.
Het
heeft
wat
kort
geleden
nog
ondenkbaar
was
de
gunst
van
Amerika
verspeeld
,
en
zijn
economie
zit
diep
in
de
put
.
Kan
Duitsland
nog
wel
als
ankerpunt
voor
Nederland
dienen
?
In
elk
geval
is
in
Europa
al
een
machtsverschuiving
ten
gunste
van
Frankrijk
merkbaar
.
Chirac
is
wat
een
jaar
geleden
ook
ondenkbaar
was
de
sterkste
president
sinds
de
Gaulle
.
Hij
heeft
,
in
tegenstelling
tot
Schroder
,
het
niet
op
een
breuk
met
Amerika
over
Irak
laten
aankomen
.
In
de
dialoog
met
Duitsland
is
hij
de
drijvende
kracht
.
Verdere
Duitse
concessies
aan
Frankrijk
,
ook
wat
de
vormgeving
van
Europa
betreft
,
zijn
dus
te
verwachten
;
en
die
zijn
meestal
"
minder
leuk
voor
een
land
als
Nederland
"
,
zoals
De
Hoop
Scheffer
zelf
in
de
Eerste
Kamer
zei
.
Te
vrezen
valt
dat
,
wanneer
Nederland
,
vooral
wat
de
vormgeving
van
Europa
betreft
,
zijn
vertrouwen
stelt
in
Duitsland
,
te
veel
kijkt
naar
de
minister
van
Buitenlandse
Zaken
,
Joschka
Fischer
,
die
inderdaad
,
zoals
Nederland
,
communautaire
oplossingen
voorstaat
.
Maar
bondskanselier
Schroder
?
Op
diens
gezindheid
valt
minder
staat
te
maken
.
In
een
aan
Duitsland
gewijd
overzicht
kenmerkenderwijs
"
een
onzekere
reus
"
getiteld
noemt
The
Economist
van
7
december
Schroder
een
"
briljante
tacticus
maar
wat
is
de
strategie
?
"
Moet
Nederland
,
zoals
Bots
advies
luidt
,
altijd
aanhaken
bij
die
onzekere
reus
?
Moet
het
,
zoals
De
Hoop
Scheffer
wil
,
Duitsland
zien
als
zijn
ankerpunt
?
Zeker
,
Duitsland
blijft
het
grootste
land
van
de
EU
.
Zijn
economisch
potentieel
is
formidabel
,
en
ook
geopolitiek
gaat
er
geen
weg
naar
Europa
aan
Duitsland
voorbij
.
Op
lange
termijn
zal
het
wel
weer
een
politiek
voeren
die
beantwoordt
aan
die
positie
,
maar
die
hoeft
niet
noodzakelijkerwijs
te
stroken
met
Nederlandse
belangen
althans
zoals
een
centrum-rechts
kabinet
die
ziet
.
Overigens
is
het
de
vraag
of
Nederland
een
keus
heeft
.
Het
"
inspelen
op
wisselende
coalities
"
in
Europa
,
dat
de
Hoop
Scheffer
ook
aanbeveelt
,
levert
evenmin
veel
zekerheid
op
.
Buitenlandse
betrekkingen
;
Politiek
en
Staat