  Hij verdient zijn geld met de schuine deur
Vanouds betekent achter de schuine deur ‘in de lommerd (pandjeshuis, bank van lening)’. De uitdrukking vinden we vanaf de negentiende eeuw. Waarschijnlijk is met schuine deur bedoeld: de deur die op een kier staat, zodat men er onopgemerkt naar binnen kan gaan: niemand hangt immers aan de grote klok dat hij de lommerd moet bezoeken. De uitdrukking zijn geld verdienen met de schuine deur is in de bekende bronnen niet te vinden. Bedoeld is misschien: hij komt aan zijn geld door zijn spullen te belenen, of door als pandjesbaas te werken. Op internet wordt echter als verklaring gegeven: hij is een pooier, dus: hij verdient zijn geld door een hoerenkast te runnen. Ook bij die betekenis kan gelden dat de deur op een kier staat en de klanten er stilletjes naar binnen kunnen. Hoerenkast of lommerd: beide zaken waar geld mee gemoeid is en die men niet graag openlijk bezoekt.
Nu gaat de boter geld kosten
Deze uitdrukking is niet precies zo in de oudere bronnen te vinden. Volgens moderne internetverklaringen zou het betekenen: nu valt de beslissing, of: nu is het beslissende ogenblik aangebroken. Een verklaring is lastig. Misschien is het een combinatie van oudere uitdrukkingen:
In Harrebomee:
De boter zal geld kosten. Dit betekent waarschijnlijk: alles kost geld, nu komt het op betalen aan.
Het gaat om de boter. De woordenboeken zeggen 'Men zegt dit bij het spel, wanneer elke der beide partijen eens gewonnen heeft, en het derde spel beslissen moet'. Hiermee wordt bedoeld: de echte winnaar krijgt de boter (ofwel geld om een luxeproduct als boter te kopen)
Geld wat plat is, maakt droog wat nat is
Dit spreekwoord is maar één keer gevonden, misschien een vondst van een creatieve taalgebruiker die varieerde op het bekende spreekwoord: Het geld, dat stom is, maakt recht, wat krom is (soms nog met de toevoeging: En sneêg (= snedig, slim), wat dom is). Dat betekent: met geld kan men alle slechte eigenschappen goedmaken en alle misstanden wegpoetsen. De incidentele variant Geld wat plat is, maakt droog wat nat is betekent volgens het woordenboek: met plat geld (munten, bankbiljetten) kun je waterwerken aanleggen zoals dijken en gemalen, zodat we droge voeten houden. Heel actueel dus! |