Inhoudsopgave:
Spelspiek, de automatische spellinghulp
Raadselachtig schilderij verklaard
Morfologische parsers van het Nederlands
Waaraan moet een goede definitie voldoen?
Zondag 30 oktober: open dag bij het INL
IMPACT-conferentie 2011
Nieuwe editie van het Groene Boekje in 2015
Spelspiek, de automatische spellinghulp

“In de truc stond een palet met tenminste 100 kilo rouwen groente. Zoeven werden nog babi’s en carbonaatjes vervoert.”

De schrijver van deze zinnen had beter even een kijkje kunnen nemen op www.spelspiek.nl. Bovenstaande zinnen staan vol met spelfouten! Maar ook weer niet: truc is in sommige zinnen foutloos geschreven, maar hier werd toch echt truck bedoeld. En dat kan Spelspiek, de automatische spellinghulp, je vertellen.

Hoe werkt spelspiek?
Je vraagt Spelspiek hoe je palet schrijft, en hij weet je te melden dat het inderdaad palet kan zijn als je het schildersgereedschap bedoelt, maar ook dat het pallet kan zijn als je het over het laadbord hebt. En bij palletje weet Spelspiek nog meer betekenissen te melden. Dat is knap!

Spelspiek is ook goed in het herkennen van woorden die geschreven zijn zoals je ze zegt. Bjoetiekees is bij ons het favoriete voorbeeld. Even brainstormen op Nederlandse leenwoorden uit het Engels (sjek) of Frans (sjek) en je hebt weer een middag lol met Spelspiek.

Altijd antwoord op je spellingvraag
Spelspiek is namelijk niet alleen knap, Spelspiek is ook leuk. Het is leuk dat je in hele zinnen met hem kunt chatten, bijvoorbeeld: “hoe spel je carbonaatjes”. En hij geeft ook antwoord in gewone mensentaal. Zo hebben we geprobeerd om hem een beetje op een mens te laten lijken. Natuurlijk laat jij je niet foppen en weet je dat Spelspiek een chatbot is! Je komt wél bij een echte persoon terecht als Spelspiek je het antwoord schuldig moet blijven. Je spellingvraag (een woord waar je de spelling van wilt weten) wordt dan doorgestuurd naar een van onze spellingadviseurs, die je vervolgens het juiste antwoord mailt. Daarmee help je trouwens Spelspiek nóg beter worden, want we voegen je spellingvraag plus het antwoord toe aan de databanken waar Spelspiek zijn kennis uit haalt.

Spelspiek was een demonstratieproject dat werd gefinancierd vanuit het STEVIN-subsidieprogramma Flankerende Activiteiten. Het INL, de Selfservice Company, Knowledge Concepts en Van Dale Lexicografie zorgden voor de realisatie van het project.

www.spelspiek.nl
Raadselachtig schilderij verklaard

Een van de intrigerendste stukken die in het Doornikse Musée des Beaux-Arts te vinden zijn, is het 16de-eeuwse schilderij De blaasbalgmaker, toegeschreven aan de Antwerpse schilder Cornelis Metsys. Op dit paneel zie je o.m. de werkplaats van de ambachtsman die bezoek krijgt van een oud omaatje en van een jongere vrouw met een blaasbalg in de hand. Het schilderij bevat ook tekst: naast het hoofd van de oude vrouw en van de man zijn er twee banderollen met Nederlandse versregels afgebeeld.

Wat wordt er afgebeeld?
Blijkens het eerste opschrift zegt de oude vrouw: “Meester, soe bid ick voer mijn nicht: haren blasbalck en is niet dicht”, waarop de vakman reageert met “dit alde le(e)r is dro(o)ch ende verrompen, ick en bins niet le(e)ch te verpompen.” Omgezet in modern Nederlands staat hier: “Meester, ik moet u namens mijn nicht wat vragen: haar blaasbalg doet het niet”, en het antwoord luidt: “het leer is oud, droog en niet meer elastisch, maar ik ben niet onwillig om dat te verhelpen.” De zaak is duidelijk: de vrouwen brengen blijkbaar een blaasbalg ter reparatie binnen. Maar is dit inderdaad alles? Dirk Geirnaert zocht het uit n.a.v. een verzoek van de Doornikse Vereniging van Stadsgidsen en kwam hierbij tot een nieuwe kijk op wat er afgebeeld wordt.

Lees hier het volledige artikel
Morfologische parsers van het Nederlands
Op vrijdag 27 mei werd op het INL een workshop gehouden over parsers van Nederlandse morfologie. De workshop, georganiseerd door het Meertens Instituut (Nicoline van der Sijs) en het INL (Tanneke Schoonheim), had als doel een beter beeld te krijgen van welke morfologische parsers er bestaan voor het Nederlands, waar hun kwaliteiten liggen en vooral of en hoe de parsers in te zetten zijn op historische morfologie. Voor het INL is een goede morfologische parser van belang voor verschillende projecten, zoals voor de ontwikkeling van de morfologische module van GiGaNT, als hulpmiddel bij IMPACT en voor de toevoeging van woordvorming aan het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW).

Wat zijn morfologische parsers?
Binnen de morfologie onderscheiden we twee soorten woorden: ongelede woorden zoals huis en boom en gelede woorden zoals huisdeur en appelboom. Gelede woorden bestaan zelf vaak uit twee of meer ongelede woorden of uit een ongeleed woord in combinatie met een voor- of achtervoegsel (zoals ver+dienen in verdienen en dank+baar in dankbaar). Kennis van deze interne structuur van woorden is voor veel doeleinden van belang. De handmatige analyse van een grote hoeveelheid gelede woorden is echter erg tijdrovend en daarom worden hiervoor parsers ingezet die dat automatisch kunnen doen.

Lees hier het volledige artikel
Nieuwsbrief juni 2011
Waaraan moet een goede definitie voldoen?

Een wetenschappelijke benadering

De belangrijkste eisen die gesteld kunnen worden aan een goede definitie zijn:

  1. gebruik bij de analytische definitie bij voorkeur een genus proximum, gecombineerd met de meest relevante kenmerken.
  2. gebruik in een definitie nooit (moeilijke) woorden die zelf weer een verklaring vergen. Deze regel geldt in het bijzonder voor algemene woordenboeken. In vakwoordenboeken, gericht op gebruikers die het vakjargon kennen, kunnen we vakwoorden in de definitie gebruikt worden.
  3. een aloude wet in de lexicografie is de invulbaarheidseis of verwisselbaarheidseis, waarmee wordt bedoeld dat de definitie in de gegeven context het woord zou moeten kunnen vervangen. Dit is precies waar het bij leken en bv. ook kinderen fout gaat. Een kind zal het woord giraf definiëren als “een dier met een lange nek” of iets dergelijks. Maar dit is niet de definitie van giraf, maar van “een giraf”. M.a.w., aan de invulbaarheidseis wordt niet voldaan.
  4. let op de stijl: de definitie moet vlot leesbaar zijn, hoe moeilijk het gedefinieerde begrip ook is.
Er zijn zeven typen definities...
Lees verder...
Zondag 30 oktober: open dag bij het INL

Op zondag 30 oktober organiseert het INL voor de derde keer een open dag in het kader van Oktober Kennismaand. Samen met de Leidse Universiteit is gekozen voor een datum die valt binnen het kennis- en kunstfestival in Leiden. In 2011 is het thema van de open dag bij het INL 'taal in beweging'.

Programma
Het programma van de open dag wordt in de nieuwsbrief van augustus aangekondigd.

IMPACT-conferentie 2011

Op 24 en 25 oktober vindt de IMPACT-conferentie plaats te London:

Digitisation & OCR: Better, faster, cheaper
Solutions of the IMPACT Centre of Competence and future challenges

Meer informatie?
Nieuwe editie van het Groene Boekje in 2015

De Nederlandse Taalunie zal in 2015 zorgen voor een geactuali-
seerde editie
van de Woordenlijst Nederlandse taal (Groene Boekje).

De commissieleden
De Commissie Spelling van de Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren gaat de actualisering voorbereiden. Naast Tanneke Schoonheim van het INL zitten in die commissie de Nederlandse Anna Bosman van de Radboud Universiteit Nijmegen en twee Vlamingen: Dominiek Sandra van Universiteit Antwerpen en Dirk Caluwé van de dienst Taaladvies van de Vlaamse overheid. 

Elke tien jaar
In 1995 besliste de Taalunie elke tien jaar een actuele Woordenlijst uit te brengen. Het Comité van Ministers vraagt de commissie criteria te formuleren voor de actualisering in 2015, zonder dat de regels worden herzien. Voor de aanvulling met Nederlandse woorden uit Suriname wordt samengewerkt met de Werkgroep Spelling Suriname.

het Groene Boekje
Wilt u de nieuwsbrief van INL niet meer ontvangen? Klik hier om u af te melden.