Januari – kunstbooster
Je zou het bijna vergeten, maar begin dit jaar zaten we nog volop in een lockdown. De culturele sector had daar erg onder te lijden. Daarom nodigde Museum Panorama Mesdag in januari mensen uit om een ‘kunstbooster’ te komen halen: een oppepper in de vorm van een kort museumbezoek. Het woord booster is hier heel bewust gebruikt omdat het toen ook de tijd van de coronavaccinaties was, en dan met name die van de boosterprikken.
Februari – groenflatie
De Amerikaanse nieuwssite Bloomberg muntte de term greenflation toen econoom Isabel Schnabel begin dit jaar waarschuwde voor langdurige inflatie als gevolg van de energietransitie, de overgang naar duurzame energiebronnen. In de Vlaamse en Nederlandse pers werd naast de Engelse term ook het woord groenflatie gebruikt, een samentrekking van groene inflatie.
Maart – doemscrollen
Een pandemie, de ontwrichting van het klimaat en de Russische invasie van Oekraïne. Het waren geen leuke berichten die het nieuws domineerden. Het is dan niet zo moeilijk om te verzanden in doemscrollen: online voortdurend slechtnieuwsberichten lezen, waardoor je je steeds somberder gaat voelen.
April – ruilfeestdag
In april breekt er een tijd aan met veel feestdagen, zoals Pasen en Eid al-Fitr (vroeger meestal Suikerfeest genoemd). Omdat niet iedereen dezelfde feestdagen viert, bieden steeds meer werkgevers aan om (vrije) feestdagen te ruilen voor een andere feestdag, bijvoorbeeld omdat de voorgestelde feestdag niet past bij de levensovertuiging van een werknemer.
Mei – dierzaamheid
Deze maand verscheen een boek van Pim Martens, Maarten Reesink en Karen Soeters met als titel Dierzaamheid. Dat wil zeggen het streven om (duurzaam) samen te leven en om te gaan met dieren, met de bedoeling het welzijn van dieren te vergroten. Het woord dierzaamheid, waarin we dier en duurzaamheid herkennen, past goed in een tijd waarin de rechten van dieren steeds meer centraal komen te staan.
Juni – verikeaïsering
Het lijkt erop dat het vooral in geschreven communicatie tegenwoordig veel gewoner is dan vroeger om mensen met je aan te spreken in plaats van met u. Taalkundige Marc van Oostendorp noemt dit verschijnsel verikeaïsering, omdat het meubelbedrijf IKEA zijn klanten al jaren aanspreekt met je.
Juli – vrijheidskonvooi
In juli voerden duizenden boeren verschillende acties door heel Nederland tegen de stikstofplannen van de Tweede Kamer. In dat verband dook het woord vrijheidskonvooi op, dat verwijst naar een konvooi van vrachtwagens en andere voertuigen die samen het verkeer blokkeren om te strijden voor burgerlijke vrijheden die in het gedrang zouden zijn. Het begon bij het Canadese Freedom Convoy dat van een truckersprotest tegen een vereiste coronavaccinatie uitgroeide tot een demonstratie tegen coronaregels en vaccinatie in het algemeen, waarna de vonk oversloeg naar Europa.
Augustus – kerkpijn
In augustus plaatste het Nederlands Dagblad een opiniestuk van Mariët Baaij, ‘coach voor mensen met kerkpijn’. Met kerkpijn wordt de emotionele pijn bedoeld die iemand ervaart als hij door familieleden en/of kerkgenoten wordt afgewezen omdat hij niet zou voldoen aan de christelijke regels van zijn geloofsgemeenschap, door bijvoorbeeld zijn seksuele voorkeur. Baaij schrijft in haar stuk dat deze afwijzing diep vreet in iemands identiteit en dat slachtoffers niet zelden de kerk verlaten. Iets wat de gemeenschap vermoedelijk niet toejuicht in deze tijd van ontkerkelijking.
September – voltijdsbonus
Er heerst krapte op de arbeidsmarkt en dan met name in de zorg en in het onderwijs. Daarom heeft het Nederlandse kabinet plannen voor een voltijdsbonus, ‘bonus die iemand krijgt als hij voltijds werkt’. Die bonus moet mensen stimuleren om meer te gaan werken.
Oktober – museumklever
Op 14 oktober gooiden klimaatactivisten van Just Stop Oil in de Londense National Gallery tomatensoep over het schilderij Zonnebloemen van Vincent van Gogh, waarna ze zich eraan vastlijmden. Een Monet in Potsdam en het Meisje met de parel in het Mauritshuis moesten het ook ontgelden. De activisten die op deze nieuwe manier aandacht vragen voor het klimaat en daarmee geregeld het nieuws halen, worden museumklevers of plaktivisten (samensmelting van plakken en activist) genoemd.
November – quetta-
Tijdens de internationale conferentie over gewichten en maten in Parijs zijn overheden overeengekomen om vier nieuwe termen in het internationale stelsel van eenheden (SI) op te nemen: ronna- (1027) en quetta- (1030), met als tegenhangers ronto- (10-27 of ‘een quadriljardste’) en quecto- (10-30 of ‘een quintiljoenste’). Quetta– is dus een voorvoegsel dat wordt gebruikt bij getallen met 30 nullen. De groeiende hoeveelheid data die het internet genereert maakte dat noodzakelijk.
December – romo
Kerst en oudejaarsavond in het vooruitzicht maar nog geen plannen? Jongeren met romo zullen blij zijn. Romo betekent namelijk ‘relief of missing out’, een gevoel van opluchting omdat je bepaalde dingen van jezelf niet hoeft te doen of mag missen. Dus lekker thuisblijven met een kopje thee als je geen afspraken hebt of als die niet doorgaan. Helemaal niet erg! En zo ga je tenminste ontspannen het nieuwe jaar in.