De website Woordpeiler van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) visualiseert de frequentie van een woord in Nederlandstalige krantenartikelen, gemeten vanaf 2000 tot nu. Zo kwam het woord vapen bijvoorbeeld in 2014 voor het eerst voor, maar vanaf 2022 is er pas een duidelijke stijging te zien van het gebruik van dit woord in de kranten. Tijdens de coronapandemie kwam in Nederland het woord mondkapje vaak voor, terwijl in België mondmasker gebruikt werd. En het woord telefonie vertoont een dalende trend in krantenteksten, terwijl het woord weekend wint ten opzichte van weekeinde.
Deze woordtrends weerspiegelen niet alleen maatschappelijke en technologische ontwikkelingen (vapen, telefonie), maar ook veranderingen in woordkeuze (weekeinde, weekend) of de verschillen tussen de taalvariëteiten (mondkapje, mondmasker).
Bronmateriaal
De gegevens in Woordpeiler komen uit het krantenmateriaal van het Corpus Hedendaags Nederlands (CHN), samen goed voor 3 miljard woorden tekst [d.d. 17.11.25]. De teksten in dit corpus worden automatisch verwerkt en taalkundig verrijkt met een lemma en een PoS-tag (woordsoortaanduiding). Voor onderzoekers en mensen met een CLARIN-account is er vanuit Woordpeiler een directe koppeling naar het CHN om gedetailleerde (meta)data te kunnen bekijken.
Woordpeiling
Sinds januari 2025 brengt het INT maandelijks een Woordpeiling uit met de meest kenmerkende woorden van de voorafgaande maand. Daarbij wordt gekeken naar hoe vaak elk woord voorkomt (frequentie), de ontwikkeling en toename van het gebruik ervan en de mate waarin een begrip tijdelijk piekte. Functiewoorden worden buiten beschouwing gelaten, evenals namen en woorden die maar in één krant voorkwamen of in een enkel artikel.
