In een ouderwets kinderliedje trakteert jarig Jetje op ulevellen. Een traktatie is meestal eetbaar, maar heel smakelijk klinkt het niet. Wat is een ulevel eigenlijk, en hoe komt het aan zijn vreemde naam?
Een ulevel (uitspraak: [ulevèl]) is inderdaad een ambachtelijk snoepje: ‘een vierkant stukje gekookt of gebakken suikerwerk’. Het werd meestal verpakt in een stukje gekleurd papier met een rijmpje erop. Omdat die rijmpjes vaak niet van hoogstaande kwaliteit waren, introduceerde de schrijver Multatuli de term ulevellenpoëzie, want “verzen maken is een ambacht”.
Gesuikerde olijf
Het woord vindt zijn oorsprong in het Italiaans. Ulevel is afgeleid van olivella, dat ‘olijfje’ betekent. Vroeger suikerden de Italianen olijven als middel tegen borstkwalen. Later werd die naam gebruikt voor allerlei soorten ingepakte snoepjes en zo vond het woord ook zijn weg naar de Lage Landen. Tegenwoordig zijn ulevellen alleen nog maar te koop in oud-Hollandse snoepwinkels.
- ulevel in de Taalbank Nederlands
- ulevel in de Etymologiebank
- Liedtekst van Jarig Jetje