In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Engelsen staan Nederlanders erom bekend dat ze veel verkleinwoorden gebruiken. Mensen zeggen en schrijven bijvoorbeeld vaak groetjes of de groetjes in plaats van de groeten. Waarom is dat?
Waarschijnlijk zijn we de groetjes gaan gebruiken omdat de andere soorten (afscheids)groeten niet meer voldeden. Frases als “met vriendelijke groet”, “met vriendelijke groeten” of “met hartelijke groeten” drukken een zekere eerbied uit. Kennelijk was er behoefte aan iets anders: een informele afscheidsgroet die niet zozeer eerbiedig is, maar eerder een amicale houding weergeeft. De opkomst van groetjes zal zeker ook bevorderd zijn door het gebruik van e-mail, sms en de sociale media.
Informele taal
Het lijkt alsof groetjes iets van de laatste tijd is en dat opeens iedereen die verkleinvorm ging gebruiken in plaats van groeten of hartelijke groet. Maar de eerste vindplaatsen van het woord vinden we toch al terug in het begin van de jaren zeventig, een tijdperk waarin een duidelijke behoefte was aan meer informele taal. Het was de tijd waarin alles wat gezaghebbend was, het moest ontgelden en waarin de leraar – ook op eigen verzoek – liefst met “je” of de voornaam werd aangesproken in plaats van met “u” of “meneer”. Nieuw is wel de groet hallootjes, die, net als het Duitse Hallöchen, vaak enigszins ironisch gebruikt wordt.
Vorming
In het Nederlands wordt het achtervoegsel (suffix) -je gebruikt om verkleinwoorden te vormen: mand-mandje, koning-koninkje, bloem-bloempje en bloem-bloemetje. Zo ging het ook met de groetjes: groet werd verkleind tot groetje en kreeg vervolgens nog een s als meervoudsuitgang. Daarnaast kennen we ook een suffix -jes, dat achter een bijvoeglijk naamwoord wordt geplakt en waarmee bijwoorden worden gevormd. De betekenis is telkens ‘nogal, tamelijk’, zoals in droogjes ’tamelijk droog’, warmpjes ’tamelijk warm’ en zachtjes ’tamelijk zacht’.