Van Nederlanders en Vlamingen wordt wel eens gezegd dat ze moeilijk met complimenten om kunnen gaan en dikwijls niet goed weten hoe ze er op moeten reageren. Het zou wel eens kunnen dat dat vroeger anders was. Men had toen in elk geval een speciaal woord om de reactie op complimentjes, geflirt of gevlei aan te geven: de plasdank.
Op het eerste gezicht is dit nogal een vreemd woord, waarbij je misschien eerder denkt aan de 50 cent die je na een wc-bezoek achterlaat op het schoteltje van de sanitair assistent (toiletjuffrouw). Het element plas- in plasdank heeft echter niets met wc-bezoek te maken. Het is wel verwant met het woorddeel pleiz- of plais- in pleizier of plaisier (oude spellingen voor plezier) of in het Vlaamse plezant (vroeger ook plaisant of plasant). Al deze woorden zijn terug te voeren op het Franse plaire of het oudere plaisir (‘behagen, plezieren’). Een plasdank is op die manier te omschrijven als de reactie op iets dat je beviel of plezier deed. Meestal gaat het dan om een bedankje voor iemand die (gemeend) iets aardigs tegen je zei, of die jou (uit berekening) vleide of een pleziertje deed om zo in een goed blaadje te komen.
Bij plasdank hoort de afleiding plasdanken, dat – opvallend genoeg – niet betekent ‘iemand een plasdankje geven’ maar wel ‘een plasdankje proberen te krijgen’ en vandaar dan zoveel als ‘vleien’.
Plasdank en plasdanken in het Woordenboek der Nederlandsche Taal.