Vanwege een serververhuizing in het datacenter van de Universiteit Leiden is ivdnt.org op 27 november 2024 tijdelijk niet bereikbaar.
Onze excuses voor het ongemak!

Categorieën
Columns & artikelen

Kittenfishing, prela en tinderellasyndroom

De taal van daten en alles daaromheen.

Als je op zoek bent naar de liefde, dan sla je aan het daten. En dat kan al een tijdje ook gewoon online. Inmiddels zijn er steeds meer datingapps, weten de meeste mensen wel wat swipen is en word je als je even niet oppast geghost. Als je dan uiteindelijk iemand hebt gevonden en ‘iets’ hebt, hoe noem je dat ‘iets’ dan eigenlijk? Al dat gedate brengt een hoop nieuwe (dating)taal met zich mee. Hoog tijd voor een datingwoordenoverzicht dus! 

Bekijk ook het bijbehorende Datingwoordenboekje en beluister de speciale aflevering ‘Swipen voor een kwarrel: de taal van online daten’ van de podcast ‘Over taal gesproken’.

Swipen, kittenfishing en tinderellasyndroom: online daten

Online op zoek gaan naar liefde lijkt heel modern, maar de allereerste datingsite – de Amerikaanse site match.com – werd al in 1995 gelanceerd. De eerste Nederlandse datingsite volgde in 1998: D-Date. De zoektocht naar De Ware werd nog makkelijker toen de datingapp zijn intrede deed. De allereerste was Grindr in 2009, maar er volgden er nog veel meer, zoals Happn, Bumble, Breeze en Tinder. De app Tinder wordt zelfs zoveel gebruikt dat er inmiddels ook een werkwoord bij hoort: tinderen. De tinderaar kan snel door potentiële dates heen scrollen, maar vooral het swipen is belangrijk. Als je iemand naar links swipet, wijs je die persoon af, maar doe je dat naar rechts, dan krijgt iemand juist een like. Maar je kunt het ook nog sneller doen: gewoon op het kruisje of hartje tikken. Als de foto en bio (kort tekstje waarin iemand over zichzelf vertelt) van je potentiële crush je heel erg bevallen, kun je ook nog een superlike geven door op het sterretje te tikken of omhoog te swipen. Overigens kun je ook op andere (dating)apps naar hartenlust swipen. En niet alleen mensen doen het, ook de orang-oetan swipet er lustig op los.

Foto door cottonbro studio op Pexels

Door al dat swipen zou je bijna denken dat iedereen massaal last heeft gekregen van het zogenoemde tinderellasyndroom, het jongerenwoord van het jaar 2015 in Nederland én Vlaanderen. Het eerste stukje van het woord is een mix van Tinder en Cinderella, de Engelse Assepoester. Als je aan dit syndroom lijdt, ben je zo afhankelijk geworden van datingapps, dat je helemaal niet meer weet hoe je in het ‘echte’, ‘offline’ leven moet flirten en daten. Je doet dan ook minder moeite om mensen buiten de wereld van die apps te ontmoeten en te leren kennen. Om online te flirten heb je overigens niet eens datingapps nodig. Alle socialmedia-apps kun je in principe gebruiken om in iemands dm te sliden. Je stuurt je crush dan een direct message, een privébericht. Heb je geen idee hoe je dat moet aanpakken? BNNVARA geeft je tips, zoals: “Stel een vreemde vraag of maak de ander aan het lachen. Humor is altijd een goede ijsbreker. Zorg alleen dat de vraag niet te vreemd is.” Zo’n privébericht is natuurlijk niet altijd even gewenst. Zeker niet als iemand die je naar links heb geswipet op Tinder jou tóch via Instagram gaat opzoeken om je daar te dm’en. Dit opdringerige gedrag noem je tindstagramming.

Foto door Alexander Sinn op Unsplash

Al dat online daten is dus lang niet altijd rozengeur en maneschijn. Zelfs met de geruststellende uitdrukking er zijn meer vissen in de zee moet je oppassen, want als je bijvoorbeeld een catfish aan de haak hebt geslagen, kun je die misschien beter gelijk teruggooien. Een catfish is iemand die zich voordoet als een totaal ander persoon: vaak veel mooier, jonger en succesvoller dan in werkelijkheid. Een catfish gebruikt meestal geen eigen foto’s, maar plukt foto’s van mooie mensen van internet. Het woord werd in Amerika bekend door de documentaire ‘Catfish’ uit 2010. Die titel is gebaseerd op de volgende mythe: als er vroeger kabeljauw in vaten vervoerd werd op schepen, zag die kabeljauw er vaak snel niet al te vers meer uit. Dan werden er een paar katvissen (meervallen) aan de ton toegevoegd en die zorgden ervoor dat de kabeljauwen flink in beweging bleven. Dit zou de moderne catfish ook doen: die is ook iemand anders dan hij claimt te zijn maar zorgt er door schimmig en ongrijpbaar gedrag voor dat de geliefde voortdurend alert en actief blijft. Het woord catfish werd in Nederland vooral populair door de televisieserie op MTV die volgde op de documentaire.

Foto door Helena Lopes op Pexels

Maar de catfish is niet de enige vis die de boel bedondert. Er zijn ook kleinere vissen, zoals de kittenfish. Die doet zich ook gunstiger voor dan die daadwerkelijk is, maar gebruikt nog wel foto’s van zichzelf, in tegenstelling tot de catfish. Een vis die recentelijk is opgedoken is de wokefish. Als je aan wokefishing doet, doe je je veel progressiever, ‘woker’ voor dan je daadwerkelijk bent, om op die manier indruk te maken. Vice interviewde verschillende mensen die ‘gewokefisht’ zijn: “De man met wie Tom scharrelde, hield het bij mooie praatjes. ‘Ondanks al zijn progressieve praatjes lachte hij om racistische opmerkingen. Het was alsof hij “social justice warrior” als persoonlijkheidskenmerk gebruikte, maar in zijn doen en laten compleet het tegenovergestelde was.’”

Nog erger dan deze vissen zijn de datingfraudeurs die met een nepprofiel mensen die op zoek zijn naar liefde proberen op te lichten. Deze fraudeurs proberen je vertrouwen te winnen door geleidelijk aan een band met je op te bouwen. Uiteindelijk blijkt vooral je geld interessant. In een artikel uit Linda, wordt dat soort fraude “oplichting via je hart” genoemd. 

Red flags en de reserverbank: de donkere kant van daten

Maar ook het daten zelf kan zo zijn donkere kanten hebben. Wanneer je op zoek bent naar een vaste relatie kun je soms van een koude kermis thuiskomen. Zeker als je te maken hebt met een fuckboy, die doet alsof hij verliefd is en een relatie wil, maar ondertussen alleen uit is op seks. Er is zelfs een televisieserie rondom deze term bedacht: ‘FBoy Island’. In dit programma moesten deelnemers de fuckboys weten te onderscheiden van de nice guys, de mannen die wél een relatie wilden. Dan is er nog de player, die het verleiden als een spel ziet en geen enkele interesse heeft in een serieuze relatie. Bij zulke mannen (of: niet-mannen, want bijvoorbeeld ook vrouwen kunnen players zijn) zie je misschien aan het begin al red flags: waarschuwingssignalen dat iets waarschijnlijk wat minder rooskleurig is dan het lijkt. Bij lovebombing lijken er op het eerste gezicht juist totaal geen red flags aanwezig te zijn. Je date overspoelt je met complimenten, cadeautjes en liefdesverklaringen. De perfecte partner, toch? Maar al dat moois gaat gepaard met claimerig gedrag. Relatietherapeut en klinisch seksuoloog Vanessa Muyldermans vertelt in een artikel op NPO hoe dat eruitziet: “Een eerste red flag is als iemand jouw tempo niet respecteert. Het is altijd belangrijk om het opbouwen van een relatie op je eigen tempo te doen. […] Een ander signaal is wanneer je je gedrag moet aanpassen of iets niet meer mag doen. Natuurlijk zul je aan het begin van een relatie aan elkaar moeten wennen. Het is geven en nemen. Maar als diegene jou zonder reden van dingen onthoudt is dat een grote red flag.” Maar niet alle red flags hebben met claimerig gedrag te maken. Als iemand heel weinig aandacht aan je besteedt is dat ook een red flag. Soms word je aan het lijntje gehouden en als het ware op de reservebank gezet, terwijl jouw love interest intussen naast jou vrolijk datet met andere geïnteresseerden. Daar is ook een woord voor: benching.

Foto door Amine rock hoovr op Unsplash

Ben je dan van deze ellende af als je uit de ‘datefase’ bent en een echte relatie hebt? Helaas is dat niet altijd het geval. Cushioning lijkt een beetje op benching, maar meestal gebeurt dat binnen een (prille) romantische relatie. Je hebt dan ook wat reserveopties: dat zijn een soort kussentjes waarop je terug kunt vallen als je relatie uit is. Dan valt de breuk minder zwaar. Bij cushioning ga je meestal niet fysiek vreemd, maar je kunt het wel zien als een vorm van emotioneel vreemdgaan. Je houdt je opties open zonder dat je partner daarvan op de hoogte is. Een andere moderne vorm van ontrouw light is de appaire ‘soort affaire (verhouding met een ander dan de eigen liefdespartner) die niet berust op fysiek contact maar op een intensieve uitwisseling van appberichten’. Het woord affaire werd in de jaren ’80 al gebruikt voor ‘een korte seksuele relatie’, maar appaire is nog piepjong. Het woord komt pas sinds 2022 voor. In een artikel uit het Nederlands Dagblad zegt een partner van iemand die een appaire heeft: “Hij zegt dat hij gewoon veel bevestiging nodig heeft.” Onschuldig, zo’n affaire, of is het een vorm van microcheating? Je gaat dan niet echt vreemd, maar je doet wel dingen die door sommigen als niet zo netjes worden gezien binnen een monogame relatie. Je praat net iets te flirterig met die ene collega, of je denkt regelmatig aan allemaal andere knappe mensen met wie je zou willen daten.

Maar er gebeuren meer nare dingen binnen relaties. Je partner kan bijvoorbeeld jullie relatie verborgen willen houden voor de buitenwereld. Je wordt niet voorgesteld aan vrienden of familie en ook op sociale media is de relatie onzichtbaar. Dit wordt ook wel pocketing genoemd, omdat de relatie als het ware in een pocket (zak) verstopt zit. Als je partner heel weinig aandacht aan je besteedt maar net genoeg om je aandacht vast te houden, wordt dat breadcrumbing genoemd. Je partner geeft je als het ware af en toe wat broodkruimeltjes. Bij quiet dumping investeert iemand ook minimaal in de relatie maar dan met de hoop dat die relatie hierdoor stilzwijgend ten einde komt. 

Ghosten, caspering en zombieing: als daten een spookachtige wending neemt

Maar het wordt nog griezeliger. Als je geghost wordt, negeert je ex-partner/ex-date je volledig, zowel in het online als offline leven. Je ex is dus een soort spook geworden. Een iets vriendelijker spook doet aan caspering (van Casper the friendly ghost) en negeert je niet helemaal, maar laat door kortaf en laat te reageren op je berichtjes subtiel blijken dat hij/zij/hen niet meer zo geïnteresseerd is. Voor een ex die je online blijft kwellen bestaat ook een spookachtig woord, namelijk haunting. Je ex zoekt geen direct contact, maar geeft je steeds subtiel aandacht door bijvoorbeeld online berichten te liken of volgverzoeken te sturen. Een ander woord hiervoor is orbiting. Degene die dit doet zorgt er namelijk voor dat je ‘in their orbit’ (in hun baan) blijft. Als iemand je herhaaldelijk dit soort berichtjes blijft sturen – meestal zonder interesse te hebben in iets serieus – kun je dit ook wel paperclipping noemen. Als je in de vroege ’00s weleens iets in Word hebt getypt, ken je waarschijnlijk paperclipassistent Clippy nog wel. De term paperclipping komt van dit opdringerige paperclipje – en niet van de fysieke paperclip die je papier bij elkaar houdt – dat steeds ongevraagd tips gaf over hoe je Word moest gebruiken. 

Foto door Sung Jin Cho op Unsplash

Allemaal onschuldiger dan echte stalking, maar toch een beetje griezelig. Bij zombieing, volgens de lifestylewebsite NSMBL “een datingtrend die nog enger is dan ghosting”, neemt de ex juist wél direct contact op, maar pas na een periode waarin hij/zij/hen je volledig genegeerd (geghost) heeft. Deze ex staat als het ware op uit de dood: net een zombie. Als je een iets minder beangstigende term voor deze manier van contact zoeken wilt gebruiken, kun je zeggen dat je ex aan submarining doet: je ex is lange tijd van de radar, ‘ondergedoken’, geweest maar duikt dan plotseling weer op. Net een onderzeeër. 

Kwarrel, eventuela of situationship: status van je relatie

Een stuk minder naar, maar wel behoorlijk ingewikkeld zijn alle verschillende relatiestatussen. Je relatie is tegenwoordig niet meer alleen aan of uit: er zit nog van alles tussenin. Als je met iemand afspreekt en je hebt daar romantische of erotische bedoelingen mee, dan noem je dat waarschijnlijk daten. Maar je kunt ook vriendschappelijk afspreken én seks hebben met iemand. Die persoon noem je dan een friend with benefits (of fwb): een term die vooral populair werd door een film uit 2011 met die naam. Maar zo’n verstandhouding is niet altijd een goed idee en loopt niet altijd even goed af, zelfs niet in de film. De kans dat een van de partijen toch échte gevoelens krijgt is namelijk altijd aanwezig. Verwar friends with benefits trouwens vooral niet met de friendzone. Hierin beland je als degene op wie je een crush hebt liever alleen vrienden wil zijn. Je wordt dan gefriendzoned, maar je kunt ook zelf iemand friendzonen. Dit Engelse woord friendzone is inmiddels dusdanig bekend in het Nederlands dat je er ook een Nederlands werkwoord van kunt maken dat je ook op z’n Nederlands vervoegt. Iemand met wie je een oppervlakkige liefdesrelatie hebt, noem je een scharrel (en je ouders noemden die misschien ook al zo). Maar als je net iets meer gevoel hebt voor die scharrel en jullie bijvoorbeeld ook goede gesprekken hebben, dan noem je die scharrel een kwarrel ‘kwaliteitsscharrel’. Twijfel je juist aan je scharrel dan is de term twarrel misschien beter (een mixwoord van twijfelen en scharrel). Soms wordt die ook wel dwarrel genoemd, van het werkwoord dwarrelen ‘verward zweven’. Naast de woorden op –arrel zijn er verschillende woorden op –ela, allemaal afgeleid van de afkorting rela ‘relatie’. Veel van deze woorden zijn wat informeel, en vooral bekend onder studenten.

Bron: De Speld

Zo heb je om te beginnen de prela. In deze fase daten twee mensen serieus met elkaar, maar willen ze er nog niet het label ‘relatie’ op plakken. Het is het voorstadium van de Echte Relatie. Een date met potentie kun je een potentiëla noemen en een date die zeker leuk is en eventueel iets meer zou kunnen worden een eventuela. En dan heb je nog de ignorela. Als je in een relatie zit met dit label, ontken je stellig dat je in een relatie zit. Terwijl jij en je partner dit wel zo ervaren en iedereen om je heen de verbintenis ook als een relatie ziet. Je negeert (denk aan Engels ignore) dus je relatie. Als je je liefdesrelatie meer ziet als een tijdelijke situatie en ook niet benoemt als vaste relatie, kun je deze omgang een situationship noemen. 

Al die termen voor niet-relaties passen goed in deze tijd omdat oude waarden, zoals het gezin is de hoeksteen van de samenleving, in twijfel worden genomen. Daarbij spelen sociale media wellicht een rol in de verspreiding van deze nieuwe termen en relatietrends, die vooral populair zijn onder jonge mensen. In een artikel in de Volkskrant geeft seksuoloog Yuri Ohlrichs nog een verklaring: “In ons hoofd moet een relatie perfect zijn, nu we zo veel foto’s op Instagram zien langskomen van mensen die smoorverliefd zijn. Daarom zijn we veel onzekerder: wat nou als wat ik heb toch niet zo perfect is?” Jongeren vinden het hierdoor moeilijker om de stap naar een vaste relatie te zetten en al die tussenvormen maken die stap weer wat kleiner. 

Je hoeft overigens geen gebruik te maken van al die tussenin-labels als je nog niet toe bent aan een vaste relatie. Je kunt ook gewoon zeggen dat je aan slowdating doet: je neemt simpelweg eerst rustig de tijd om elkaar te leren kennen.

Foto door Gustavo Peres op Pexels

Maar als je die tijd niet hebt, kun je terugvallen op het al bekende speeddaten, waarbij je meerdere korte afspraakjes hebt met potentiële datingpartners op een speciaal daarvoor georganiseerd evenement. Inmiddels kun je speeddaten ook gebruiken voor allerlei andere korte afspraken. Zo organiseren bedrijven soms speeddates voor mensen die op zoek zijn naar een baan. Een soort supersnelle sollicitatiegesprekken en misschien klikt het wel tussen jou en een bedrijf.  

Een triangel of een V: polyamoreuze relaties

Een relatie is niet altijd een verbintenis tussen twee mensen: als je polyamoreus (of poly) bent, kun je met meerdere mensen tegelijk een relatie aangaan. En daar horen ook weer nieuwe woorden bij. Er zijn zelfs zoveel verschillende non-monogame relatievormen dat Franklin Veaux er een ‘Map of Non-Monogamy’ van heeft gemaakt. Je kunt binnen polyamorie de verschillende posities van je relaties aangeven met de termen primaire, secundaire en tertiaire relatie. De primaire relatie is het meest intensief en die heb je meestal ook met de partner met wie je het langst samen bent. De secundaire relatie komt daar dan later bij en je contact met die persoon is ook wat minder diepgaand. Met de tertiaire relatie ben je het minst lang samen en deze relatie is dan ook wat oppervlakkiger dan de andere twee. Zo’n rangorde wil natuurlijk niet per se zeggen dat de ene relatie waardevoller is dan de ander.

Foto door Deon Black op Unsplash

Daarnaast verhouden binnen bepaalde relatievormen de partners zich ook weer op verschillende manieren tot elkaar. Als je in een triangel– of triaderelatie zit, heb je twee partners die dan ook weer een relatie met elkaar hebben. Bij een V-relatie heb je twee partners die juist geen relatie met elkaar hebben. Al die relatievormen kun je zien als een polycule, een netwerk van relaties. Polycule is geleend uit het Engels, waarin het een mixwoord is van polyamorous en molecule. Polyamoreuze relaties hebben namelijk best wel wat weg van moleculaire structuren. 

Bootycall, ONS en sexting: seksuele datingwoorden

Als het om daten gaat, gaat het vaak ook om seks. En daar horen ook weer een heleboel woorden bij. Als je je fwb een bericht stuurt waarin je hem/haar/hen uitnodigt voor seks – vooral op een laat tijdstip – dan heet dat een bootycall. Degene met wie je seks hebt kun je eveneens een bootycall noemen. Het woord won aan populariteit in het Engels door het nummer Booti Call (1994) van de Amerikaanse r&b-groep Blackstreet. Als je het moeilijk vindt om je seksverzoek heel direct te verwoorden, kun je altijd vragen of iemand zin heeft in Netflix and chill. Het nadeel hiervan is dat dit zowel een uitnodiging tot seks kan betekenen, als gewoon wat je in eerste instantie denkt dat het betekent, namelijk een avondje ontspannen op de bank met een serie. Natuurlijk heb je niet altijd zin of tijd om naar iemand toe te gaan voor de liefdesdaad. Dan kan je gebruikmaken van sexting, een combinatie van het Engelse sex en texting. Sexting is het versturen van seksueel getinte berichtjes, al dan niet voorzien van beeldmateriaal. Dat beeldmateriaal is dan bijvoorbeeld een dickpic ‘foto van een penis’, poeniepic ‘foto van een vulva’, clitpic ‘foto van een clitoris’ of titpic ‘foto van borsten’. Dit soort pics met blote lichaamsdelen kun je ook nudes noemen. En dan is er nog de onenightstand ‘seks voor één nacht’. B-Brave maakte er samen met Sevn Alias een nummer over (♫ ‘Sorry lieve schat dit blijft een onenightstand/geloof me wees me dankbaar beter dat je me niet kent ♫). Het wordt ook wel afgekort tot ONS. Je ziet die afkorting weleens in bio’s op datingapps: mensen maken met ‘geen ONS’ duidelijk dat ze op zoek zijn naar iets duurzamers. Soms zie je ook een koppel voorbijkomen tijdens het swipen op een datingapp. Dit stelletje kan bijvoorbeeld op zoek zijn naar een eenhoorn (of unicorn). Dat betekent in deze context geen ‘mythisch wezen’, maar ‘iemand met wie een koppel seks kan hebben’. Naar zo’n stel wordt ook wel verwezen met eenhoornjagers.

Quarantinderen, slutty summer en holidates: situatie- of seizoensgebonden daten

Daten kan ook situatie- en seizoensgebonden zijn. Tijdens de coronapandemie kon je bijvoorbeeld quarantinderen, een mixwoord van quarantaine en tinderen. Met een beetje geluk liep dat dan uit op lockdownseks (en je quarantainescharrel noemde je natuurlijk quarrel). Om zover te komen vroeg wel wat van je creativiteit, omdat je elkaar in die tijd eigenlijk niet aan mocht raken. Sterker nog, je moest zelfs anderhalve meter afstand van elkaar houden. Tenzij je natuurlijk elkaars knuffelcontact (Woord van het Jaar 2020 in België) was, want met die persoon mocht je wél fysiek contact hebben. Het woord knuffelcontact zelf is natuurlijk niet per se seksueel; een vriend of iemand uit je familie kon ook je knuffelcontact zijn. Voor je sekspartner gebruikte het RIVM op de site eerst het woord seksbuddy, maar later is dit woord verwijderd. Waarschijnlijk toch net wat te frivool.

Foto door Julian Wan op Unsplash

Na een periode van quarantaines en lockdowns kon je behoorlijk last hebben van huidhonger ‘het verlangen naar fysiek contact’. Het Vlaamse woord muildrang gaat nog ietsje verder. Muilen is een informeel woord dat ‘zoenen’ betekent. Wanneer je muildrang hebt, heb je dus enorm veel zin om te zoenen. De eerste zomer na een periode van quarantaines en lockdowns werd door sommigen tot hot girl summer (of slutty summer) omgedoopt. De uitdrukking komt van de gelijknamige track van Megan Thee Stallion ft. Nicki Minaj & Ty Dolla $ign. Hoewel hot girl summer voor Stallion vooral stond voor ‘just being you, just having fun’, werden door jongeren zogenoemde ‘hot girl summer’-lijsten gemaakt met opdrachten waar je punten voor kon krijgen. Opdrachten zoals ‘een shotje nemen’ en ‘tongzoenen’, maar ook ‘je laten ontmaagden’. 

De hot girl summer is zeker niet het enige seizoensgebonden datingwoord. In de winter is er voor sommigen bijvoorbeeld sprake van cuffing season. Dit is een periode waarin mensen een tijdelijke relatie met elkaar aangaan die na de winter dan weer verbroken wordt. Tijdens de coronapandemie was er sprake van ‘cuffing season on speed’, ook wel coving season genoemd. Een relatie had je niet alleen nodig om de winter door te komen, maar de gehele pandemieperiode. De winter is overigens niet voor iedereen de ideale periode om te daten. Als iemand alleen wil daten bij zomerse weersomstandigheden en het tijdens de wintermaanden laat afweten, doet deze persoon aan freckling. Het woord komt van freckles (sproetjes), die vaak ook vooral bij zonnig weer tevoorschijn komen. Mocht je niemand hebben om naast te zitten bij het kerstdiner, dan kun je altijd nog een holidate overwegen. Deze ‘date’ huur je in, zodat je tijdens de feestdagen niet alleen hoeft op te dagen bij familie en vrienden.

Sugarmommy, toyboy en twink: daten voor jong en oud

Als je genoeg geld hebt, kun je altijd nog sugarmommy of sugardaddy worden. Je kunt dan niet alleen iemand inhuren als date voor de feestdagen, maar ook voor de rest van het jaar. Sugardating heet dat: een jong persoon (de sugarbaby) datet of begint een romantische, soms seksuele, relatie met een rijke oudere man (de sugardaddy) of vrouw (de sugarmommy) om op deze manier geld te verdienen of cadeautjes te krijgen. Soms worden ook de Nederlandse termen suikeroom en suikertante gebruikt: “Ik heb nu vier suikerooms, die ik wekelijks of één keer in de twee weken zie. Dan gaan we wat drinken, lunchen, shoppen, wandelen of naar de sauna. Het zijn oudere, drukke mannen, die geen zin hebben in een relatie of daar geen tijd voor hebben.”

Foto door Jason op Unsplash

Soms is er niet per se sprake van een ruildienst, maar wel van een groot leeftijdsverschil tussen partners. En als het dan om een oudere vrouw en een jonge man gaat, hoort daar vaak ook bepaald taalgebruik bij. Zo’n vrouw wordt dan nogal eens cougar genoemd en haar jongere man een toyboy. Wanneer de vrouw niet heel oud is, maar een jaar of dertig en ‘oud’ in vergelijking met haar partner, kun je haar ook poema noemen. Een toyboy kan overigens ook een oudere man als partner hebben. Een veel jongere vriendin van een man heeft dan weer geen eigen benaming: kennelijk voelt het voor veel mensen minder nodig om haar nadrukkelijk te benoemen. Binnen de homomannengemeenschap vind je wel termen voor jongere en oudere mannen. Zo heet een oudere man die op zoek is naar jongere mannen daddy en kun je een jonge man met een slank postuur en weinig lichaamsbeharing een twink noemen. Waar die term precies vandaan komt is onduidelijk. Misschien is dit type man vernoemd naar het Amerikaanse cakeje Twinkie, maar heel aannemelijk is dat niet. Het woord kan ook een variatie zijn op een slangterm uit de Britse homogemeenschap: twank. Een beer kun je een beetje zien als het tegenovergestelde van een twink. De Volkskrant definieert beren als “grote harige mannen met fors overgewicht die binnen de homomannengemeenschap een subcultuur vormen.” Wolven horen ook bij de berengemeenschap: dat zijn vaak wat oudere mannen met grijzend haar, maar ze zijn in tegenstelling tot de echte beren wat slanker en gespierder. En ook de jongere versie van een beer krijgt een naam: cub ‘welp’. De beren hebben zelfs een eigen vlag én datingapp Growlr: ‘The Gay Bear Social Network’! Mocht je twijfelen of je voor zo’n toyboy, twink of cub wil gaan, dan geeft ze.nl je een hoop redenen om wél voor een jongere man te kiezen, waaronder: “jonge mannen hebben veel meer energie” en “jonge mannen staan open voor veel meer uitdagingen”. 

Vroeger was alles beter…

Aan datingtermen geen gebrek tegenwoordig, maar hoe zit dat als je verder terug in de tijd gaat? Was toen alles beter (en overzichtelijker)? Of is er ook genoeg aan te merken op de ‘liefde van toen’ en de taal die daarbij hoorde?

Bron: Instagramaccount @liefdevantoen, door Mark Traa

Je had in ieder geval geen tekort aan woorden om een buitenechtelijke relatie te omschrijven. Een minnaar of minnares is de persoon met wie je een relatie hebt buiten je ‘gewone’ relatie, maar vroeger gebruikte je daar ook heel andere woorden voor. Die minnares kon je ook een concubine of maîtresse noemen en een minnaar een amant. Voor de relatie tussen een minnaar en minnares bestond onder andere de term liaison. In het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) staat over deze relatie: ‘vaak met de bijgedachte aan geheimhouding en een min of meer beperkten duur’. Ook het meer bekende woord affaire werd gebruikt voor zo’n heimelijke relatie. In dit geval lijkt het Frans vooral de taal van het overspel en niet per se van de liefde. Die Franse woorden maken wel duidelijk dat het gebruik van leenwoorden in de huidige datingtaal zeker geen uniek verschijnsel is. Alleen zijn nu de Engelse leenwoorden meer aanwezig, en vroeger Franse. 

Gelukkig kon je ook prachtige Nederlandse woorden terugvinden in de liefdestaal van toen, zoals bijvoorbeeld kutzwager ‘man die met eenzelfde vrouw seks heeft gehad als een andere man’. Voor vrouwen die seks hadden met dezelfde man was er geen woord. De term oude vrijster ‘oudere, ongetrouwde vrouw’ kent dan weer geen mannelijke equivalent. Bij het eerder genoemde concubine staat in het WNT: ‘In den verbasterden vorm kokkebijntje thans eene spottende benaming voor een alleenwonend, stil oud dametje, ”kneutje”’. Ook een soort oude vrijster dus. Als vrouw ‘overblijven’, dat was vroeger nogal wat.

Maar niet alle woorden van vroeger zijn gedateerd: als je wat jonger bent, kun je voor een relatie nog steeds best het woord verkering gebruiken. In tegenstelling tot al die nieuwe relatiewoorden, bestaat dit woord al een tijdje. In het WNT is er bijvoorbeeld een citaat uit 1848 te vinden: “Gy weet, dat oom al genoeg tegen onze verkeering heeft in te brengen: en zoo lang gy geen vast bestaan hebt, valt er aan geen huwelijk te denken.” Het Belgisch-Nederlands kent een uitdrukking met dezelfde betekenis, namelijk ‘kennis met iemand hebben’; het Nederlands-Nederlands heeft ‘kennis aan iemand hebben’. 

In ieder geval heb je nu kennis van een heleboel datingwoorden. Dus mocht je op zoek zijn naar ‘iets’, tinder er dan lekker op los en wie weet kun je scharrelend – of kwarrelend – richting een rela. En anders is er altijd nog de hot girl summer die voor de deur staat.

Ga naar de inhoud