In januari werd Twitter gedomineerd door trixit. In mei lag de shisha-pen onder vuur en hittestress volgde in de zomermaanden. In oktober moesten we oppassen voor socialbesitas en in december stak gezelligheidsracisme de kop op. Zoveel gebeurtenissen, zoveel nieuwe woorden. Aan de hand van deze neologismen kijken we terug op 2013.
Januari – Trixit
Koningin Beatrix kondigde op 28 januari 2013 aan dat zij afstand deed van de troon. Het aftreden was direct een trending topic op Twitter onder de hashtag #trixit: samengesteld uit de woorden Trix, een informele verkorting van de naam Beatrix, en exit.
Februari – plofwijk
Het is crisis, nog steeds. Huizenbezitters komen in de problemen en zetten hun huizen massaal te koop. De Volkskrant lanceert de term plofwijk voor een nieuwbouwwijk die zich in eerste instantie snel vulde met jonge bewoners, maar nu meestal weer heel snel leegloopt.
Maart – pausjournaal
Begin 2013 was er nog een aftreden, dit keer van de paus. Op 11 februari 2013 kondigde hij zijn vertrek aan. In maart werd er ten tijde van het conclaaf, de vergadering waarin kardinalen bijeenkomen om een nieuwe paus te kiezen, een dagelijks journaal uitgezonden: het pausjournaal.
April – uitgestelde koffie
Een extra kopje koffie bestellen voor iemand die er minder warmpjes bij zit, dat noemen we uitgestelde koffie. Het idee stamt uit Italië (Napels) waar caffè sospeso inmiddels een begrip is. Vermoedelijk is uitgestelde koffie dan ook een leenvertaling van Italiaans caffè sospeso.
Mei – shisha-pen
Razend populair onder jongeren: de shisha-pen. Het is een elektronische sigaret die geen tabak, teer of nicotine bevat en verkrijgbaar is in verschillende fruitsmaken. Eind november 2013 ging er een waarschuwing uit van het RIVM voor de giftige stoffen die de shisha-pen zou bevatten. Inmiddels heeft nader onderzoek uitgewezen dat de shisha-pen inderdaad schadelijk voor de gezondheid is.
Juni – hittestress
We moesten lang wachten op het mooie weer, maar toen het er eenmaal was, werden we op extreem hoge temperaturen getrakteerd. Halverwege juni 2013 werd het 35 graden, met kans op hittestress: uitdroging, spierkrampen en opgezwollen ledematen doordat het lichaam de warmte niet kwijt kan.
Juli – facekini
In de Lage Landen houden we wel van een kleurtje door de zon, maar in China denken ze daar anders over. Om een gebruinde huid te voorkomen, dragen strandgangers aan de Chinese kust een facekini: een stoffen masker dat het hoofd en de nek bedekt. Het is een mixwoord van Engels face ‘gezicht’ en -kini, dat verkort is uit bikini.
Augustus – voorsteekpas
Na een slecht voorjaar en het (te) warme begin van de zomer was augustus eindelijk een goede maand voor de attractieparken. In België werd de voorsteekpas geïntroduceerd. Met die pas kun je tegen extra betaling de rijen voorbijlopen. Voorsteken betekent ‘niet op zijn beurt wachten, voordringen’.
September – scheefwerken
Als gevolg van de aanhoudende crisis op de arbeidsmarkt komt ook het al langer bestaande woord scheefwerken weer bovendrijven. Scheefwerken betekent werken in een baan die (ver) onder het opleidings- en ervaringsniveau van de werknemer ligt.
Oktober – socialbesitas
In oktober 2013 verscheen het boek Socialbesitas. Sociale media: van vertier tot verslaving van Herm Kisjes en Mayke Calis. Ze introduceren de term socialbesitas voor de informatieovervloed die veroorzaakt wordt door het gebruik van social media. Meer van dit soort moderne aandoeningen zijn verzameld in het e-klachtenwoordenboekje.
November – zangfietspad
Een vrolijke noot aan het einde van het jaar. In het Westerpark in Amsterdam is een fietspad tot zangfietspad omgedoopt. Zingen op de fiets is nergens verboden, maar op het speciale zangfietspad zouden fietsers eindelijk geen schroom meer voelen om uit volle borst (mee) te zingen.
December – gezelligheidsracisme
Het woord gezelligheidsracisme verwijst niet naar de zwartepietendiscussie die in 2013 in alle hevigheid losbarstte. Het verwijst naar het uiten van racistische opmerkingen vanuit de overtuiging dat alles gezegd en geschreven moet kunnen worden in een open maatschappij. Een racistische opmerking voor de grap dus. De term kwam op na een discriminerende opmerking van Gordon tijdens Holland’s Got Talent.