Databanken etymologie, dialecten en uitleenwoorden naar INT

Begin juni zijn de Etymologiebank, de elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten (eWND) en de Uitleenwoordenbank verhuisd naar het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT). Deze drie databanken zijn opgezet door onderzoeker Nicoline van der Sijs, die begin dit jaar in dienst trad bij het instituut.

Etymologiebank

De Etymologiebank bevat momenteel de inhoud van zestig etymologische woordenboeken, en er zitten nog meer dan tien woordenboeken in de pijplijn. De trefwoorden uit de verschillende woordenboeken zijn aan elkaar gekoppeld, zodat gebruikers met één druk de knop alle informatie over een bepaald woord kunnen vinden.

De informatie wordt gepresenteerd in thematische volgorde en per thema in chronologische volgorde: eerst wordt de informatie uit de etymologische standaardwerken gegeven, dan die uit dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands, gevolgd door thematische woordenboeken, uitleenwoordenboeken, neologismewoordenboeken en idioomwoordenboeken.

Binnen de Etymologiebank kun je  eenvoudig woorden zoeken, maar je kunt ook gebruik maken van reguliere expressies.

Elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten

De eWND bevat de inhoud van bijna zeventig dialectwoordenboeken van plaatsen of gebieden verspreid over heel Nederland. De trefwoorden zijn via een Standaardnederlandse vorm aan elkaar gekoppeld. In de bank kun je zowel op de dialectvorm zoeken als op de Standaardnederlandse vorm – dat laatste heeft het voordeel dat je niet hoeft te weten hoe het woord in het dialect wordt gespeld.

Uitleenwoordenbank

De Uitleenwoordenbank bevat Nederlandse woorden die door andere talen zijn overgenomen, de zogenaamde uitleenwoorden. De belangrijkste gegevens eruit zijn eerder in boekvorm gepubliceerd in Nederlandse woorden wereldwijd (2010) van Nicoline van der Sijs, maar de gegevens in de Uitleenwoordenbank zijn aangevuld: de databank omvat 18.242 Nederlandse woorden die aan 138 talen zijn uitgeleend.

Bovendien geeft de digitale versie de mogelijkheid op allerlei manieren door de gegevens te zoeken: zo kun je een concreet Nederlands woord zoeken of een woord in een vreemde taal, of alle Nederlandse leenwoorden in een bepaalde taal, een bepaalde periode of een bepaald betekenisveld. De resultaten kunnen onder andere worden weergegeven op een Googlekaart.

Vrijwilligers (gezocht)      

De woordenboeken die zijn opgenomen in de etymologiebank en in eWND zijn gedigitaliseerd door een groot aantal vrijwilligers. De Nederlandse trefwoorden bij de oorspronkelijke ingangen zijn toegevoegd door stagiairs en vrijwilligers met enige taalkundige opleiding. Nieuwe medewerkers aan deze projecten zijn altijd welkom. Meewerken aan een van de databanken? Neem contact op met Nicoline van der Sijs.

• Ga naar de Etymologiebank
• Ga naar de elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten (eWND)
• Ga naar de Uitleenwoordenbank