Persbericht – Manosfeer en graaiflatie: verschijnwoord en verdwijnwoord van 2025

Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) volgt continu hoe het Nederlands zich ontwikkelt. Welke nieuwe woorden komen erbij, welke bestaande woorden winnen aan populariteit en welke woorden verdwijnen stilaan? De website woordpeiler.ivdnt.org brengt dit soort woordtrends in beeld. Op basis daarvan heeft het INT manosfeer gekozen als ‘verschijnwoord’, en graaiflatie als ‘verdwijnwoord’ van het jaar. Dat werd vandaag bekendgemaakt in het KRO-NCRV-programma De Taalstaat op NPO Radio 1.

Het woord manosfeer maakte in 2025 een opvallende opmars in de Nederlandstalige kranten. Met manosfeer wordt een online gemeenschap van mannen bedoeld die bekendstaat om machogedrag, antifeministische, vrouwonvriendelijke en seksistische opvattingen. Daartegenover staat een woord dat in 2025 juist sterk aan terrein verloor: graaiflatie. Dat verwijst naar het verhogen van productprijzen uit winstbejag, vaak onder het voorwendsel van stijgende kosten. 

Verschijnwoord: manosfeer

Hoewel manosfeer flink aan populariteit won in 2025, is het woord niet helemaal nieuw. Het dook in 2016 voor het eerst op als vernederlandsing van het Engelse manosphere, dat in 2012 voor het eerst voorkwam. De recente toename van manosfeer hangt samen met de Britse miniserie Adolescence, die in maart 2025 verscheen. In die serie wordt een dertienjarige jongen gearresteerd voor de moord op een klasgenote. “De Netflix-serie Adolescence biedt een ontluisterende inkijk in de ‘manosfeer’, een online plek waar vrouwenhaat en macho’s zoals Andrew Tate de plak zwaaien”, schreef De Morgen erover. Sindsdien laaide het maatschappelijke debat over conservatieve denkbeelden onder jongeren en de rol van sociale media hierin op, en verscheen het woord manosfeer regelmatig in de kranten.

Andere woorden die afgelopen jaar opvallend vaker in de kranten voorkwamen dan de jaren ervoor waren bijvoorbeeld importheffingen, AI-modellen, vrijwilligerskorps (BE), omroephuizen (NL), femicide en rodelijndemonstratie. 

Verdwijnwoord: graaiflatie

Graaiflatie werd in 2023 nog verkozen tot Woord van het Jaar. Het is een leenvertaling van het Engelse greedflation en raakte dat jaar in zwang toen bleek dat multinationals hoge winsten boekten door stevige prijsstijgingen door te rekenen aan consumenten. In 2024 kwam graaiflatie nog regelmatig voor in de kranten, maar in 2025 werd het nauwelijks nog gebruikt. Voorbeelden van andere woorden die in 2025 een sterke daling in gebruik doormaakten waren twitteraar, natuurherstelwet, flitsbezorger en energieplafond.

Woordpeiler: trends van 2000 tot nu

Deze en andere woordtrends zijn te volgen via de website woordpeiler.ivdnt.org van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Maandelijks publiceert het INT een Woordpeiling op basis van een data-analyse van ongeveer tien miljoen krantenartikelen uit de periode 2000 tot nu, afkomstig uit het Corpus Hedendaags Nederlands (CHN). Samen vertegenwoordigen die teksten ruim drie miljard woorden. Per maand analyseert het INT hoe vaak woorden voorkomen, hoe hun gebruik zich in de voorafgaande jaren ontwikkelt en in welke mate ze tijdelijk pieken. Een uitgebreid jaaroverzicht verschijnt in januari 2026.