Tot nu toe ontbrak er een uitgebreide Nederlandstalige beschrijving van de Nederlandse klankleer, het gebied van de taalkunde dat spraakklanken bestudeert als onderdeel van de grammatica. Die wetenschappelijke beschrijving is er nu wel: de klankleer inclusief audiofragmenten is toegevoegd aan de digitale versie van de Algemene Nederlandse Spraakkunst (e-ANS).
De onderwerpen die in het nieuwe hoofdstuk aan bod komen, zijn bijvoorbeeld de klanken die in het Nederlands voorkomen en de mogelijke klankcombinaties. Zo kennen we een woord als melk, maar de klankvolgorde mekl komt niet voor. Hetzelfde geldt voor klem en lkem. De klankcombinatie kl kan alleen voorkomen aan het begin van een lettergreep, en lk alleen aan het einde.
Tampasta
Ook verbonden spraak wordt beschreven. Woorden worden zelden in isolatie uitgesproken: ze zijn onderdeel van een taaluiting. Daardoor plakken de klanken en woorden een beetje aan elkaar en lopen ze in elkaar over. De zin ik heb het hem gezegd wordt in spreektaal iets als keptemgezecht. Ook kunnen klanken veranderen en zich aan elkaar aanpassen als je ze uitspreekt. Tandpasta klinkt bijvoorbeeld meestal als tampasta.
Belgisch-Nederlands
Verder is er in de klankleer aandacht voor woordklemtoon (notúlen versus nótulen), zinsaccent en intonatie (in een vraagzin gaat de toon aan het einde omhoog), en de relatie tussen klank en spelling (brief – brieven, maar hoed – hoeden). Ook de verschillen tussen het Belgisch-Nederlands en het Nederlands-Nederlands komen aan bod.
Taalkundig team
De beschrijving van de Nederlandse klankleer is tot stand gekomen op initiatief en met financiering van de Taalunie. De inhoudelijke uitwerking was in handen van een taalkundig team onder leiding van em. prof. dr. Geert Booij, dat verder bestond uit dr. Kathy Rys (Instituut voor de Nederlandse Taal) en Nelleke Jansen MA (Rijksuniversiteit Groningen).
e-ANS
Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) stond in voor de technische uitvoering en de integratie in de digitale editie van de Algemene Nederlandse Spraakkunst (e-ANS), het standaard naslagwerk waarin de grammatica van het Nederlands staat beschreven. Het INT zal ook in de komende jaren zorgen voor onderhoud en verdere uitbreiding van de e-ANS.
Kijk de presentaties van de webinar terug op ons YouTubekanaal.