Cultuur waarin het als normaal wordt beschouwd dat onwelgevallige zaken niet vermeld worden en dus aan censuur onderworpen zijn. Het nieuwe woord is een samenstelling van de stam van het werkwoord gummen en het zelfstandig naamwoord cultuur in de betekenis ‘geheel van normen en waarden binnen een bepaalde gemeenschap’.
NRC Handelsblad onthulde onlangs dat de grote educatieve uitgevers in Nederland de makers van lesboeken dwingende richtlijnen opleggen (“de ‘gumcultuur’ bij educatieve uitgeverijen”) om hun gereformeerde opdrachtgevers niet te schofferen en als klant te verliezen. Het gaat niet alleen om het vermijden van vloeken of ander grof taalgebruik. Heel wat andere zaken worden in de taboesfeer getrokken: evolutie, vrouwelijke predikanten, fantasiewezen als spoken en draken, dino’s, naveltruitjes en korte rokjes, ‘decadente’ uitingen als dans, toneel en film, enz.
Tegenstanders zijn er genoeg. Zij wijzen erop dat lesmethodes in het ergste geval de wetenschap opzijschuiven en vinden daarnaast dat ze juist de veelkleurigheid van onze maatschappij moeten laten zien. Een van hen is schrijver Jamal Ouariachi. Hij verwoordde het in zijn column in het dagblad Trouw als volgt: “Werkelijke diversiteit betekent: een wereld vol andere mensen, met hun eigen gedachten die soms diametraal tegenover de jouwe staan. Je kunt censureren wat je wilt: de Ander gum je nooit weg.”
Bronnen:
NRC Handelsblad, 8 oktober 2021
Trouw, 17 oktober 2021