bewustzijn en begrip van het getal nul als een cijfer waarmee gerekend kan worden
Ooit was er een tijd dat we geen weet hadden van het getal nul. In een achtergrondartikel in de NRC schrijft Hendrik Spiering over de grote prestatie die de mensheid heeft geleverd door de waarde van 0 in te gaan zien. Hij baseert zich o.a. op een boek uit 2016 van de neurobioloog Andreas Nieder, Representing Something Out of Nothing: The Dawning of Zero. Daarin staat dat de mensheid het getal nul maar zeer geleidelijk heeft ontdekt. Pas uit ca. 630 n.Chr. stamt een tekst van de Indiase wiskundige Brahmagupta “waarin het getal nul in al zijn glorie opduikt”. Brahmagupta legt in die tekst o.a. uit: “Als nul bij een ander getal wordt opgeteld of ervan afgetrokken, dan blijft dat andere getal onveranderd. Als een getal wordt vermenigvuldigd met nul, dan wordt het nul.” Nieder onderscheidt vier fasen van besef van nul. “En sinds Brahmagupta zit de mensheid als geheel dus in Nieders hoogste fase van nulbesef.”
Nulbesef is ons hoe dan ook niet aan komen waaien. De mensheid heeft het zich pas na vele eeuwen van wiskundige studie eigen gemaakt; in Europa werd pas in 1202 voor het eerst over het getal nul geschreven. Ironisch genoeg is het woord tot nu (slechts een handjevol keren) in een heel andere betekenis gebruikt, namelijk die van een ‘totaal gebrek aan besef of inzicht’. Een pakkend voorbeeld vinden we in een Integraal Verslag van de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers: “Deze regering, beste vrienden, staat onder de leiding van […] het schijnheilig paterke van Westvleteren, met veel irrealistische dromen en een financieel nulbesef.” Een financieel besef dat gelijk staat aan nul, dus. Op dezelfde manier gevormd zijn nultolerantie en nuluitstoot. Je kunt ook een spatie gebruiken en het hebben over nul besef (of nul tolerantie of nul uitstoot). Nul staat dan gelijk aan geen en functioneert als een onbepaald voornaamwoord. U beseft: over nul valt veel te zeggen.
Bronnen:
- NRC, 28 augustus 2024
- Integraal Verslag van de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, 22 maart 2008