onbetaald ouderschapsverlof om tijd te hebben voor een puberkind dat door een moeilijke fase gaat
“Judith nam een ‘pubersabbatical’” kopte RTL Nieuws onlangs. Die Judith is een vrouw die onbetaald ouderschapsverlof nam om er te kunnen zijn voor haar kinderen in de “pittige fase” die de puberteit kan zijn. “Luiers verschonen kun je nog wel uitbesteden, maar vapen en spijbelen, daar ga jij over als ouder, daar moet je je kind in begeleiden.” Sabbatical is overgenomen uit het Amerikaans Engels (sabbatical year) en komt uit de academische wereld. De term verwijst naar het Bijbelse sabbatjaar (of sabbatsjaar). Het sabbatjaar, zoals beschreven in Leviticus 25, was een jaar waarin het land niet bewerkt mocht worden en schulden werden kwijtgescholden. Soms wordt een sabbatical vergoed, maar tegenwoordig komt het ook vaak neer op enkele maanden tot een jaar onbetaald verlof of een bij elkaar gespaarde lange vakantie. Mensen gunnen zichzelf zo’n verlofperiode om tot rust te komen of zich te bezinnen op hun leven, of om iets te doen waar ze normaal gesproken geen tijd voor hebben.
Je hebt allerlei verschillende redenen voor een sabbatical. Zo hield het cabaretduo Plien en Bianca een theatersabbatical: ze waren een tijdje niet op de planken te zien. Mensen die een schaaksabbatical of schaatssabbatical nemen, beoefenen een tijdlang hun sport niet. En dan had je een stel dat de romantiek in hun relatie kwijt was geraakt en een huwelijkssabbatical nam: ze namen even vrij van elkaar. (“Wonderen deed het! Elk getrouwd stel zou dit moeten doen. We zijn ons weer volledig bewust van elkaar nu we opnieuw in hetzelfde huis leven!”) Je hebt zelfs zoiets als een manbattical, waarbij een heteroseksuele vrouw bewust een jaar geen dates met mannen heeft. In al deze samenstellingen met –(sab)batical geeft het eerste deel iets aan waarvan vrij wordt genomen. Bij het lezen van de kop over ‘Judiths pubersabbatical’ zou je dus zomaar kunnen denken dat deze vrouw een tijdje afstand nam van haar puberkind omdat ze bijvoorbeeld niet langer zijn rondslingerende kleren en nukkige buien kon verdragen en rust nodig had. Het tegendeel was het geval: ze nam juist een sabbatical om er voor haar tiener te kunnen zijn. Dat doet denken aan het (of de, dat mag ook) babysabbatical, waarbij een vrouw (want het gaat eigenlijk altijd om de moeder) onbetaald verlof neemt om haar kindje nog niet naar de opvang te hoeven doen.
Sabbatical wordt in een ruimere betekenis ook gebruikt voor een periode waarin je iets nalaat, zonder dat er sprake is van verlof. Zo kunnen mensen die aan infobesitas ten onder dreigen te gaan een mediasabbatical of techsabbatical nemen, door een tijdje (een week of zelfs dag is dan al lang!) het internet en hun telefoon links te laten liggen. En wie wil consuminderen gaat op consumptiesabbatical. Wat voor sabbatical je ook neemt, in alle gevallen lijkt een sabbatical een verrijking van je leven te betekenen, of je nu wordt doorbetaald of niet.
Bron:
RTL Nieuws, 18 juli 2025