Op 7 juli wordt Richard Starkey 81! Een feestelijke gebeurtenis, zeker, maar toch zal bij sommigen de reactie zijn: Richard wie? Toch gaat het hier niet om zomaar een jarige, want Richard Starkey is wereldwijd bekend onder zijn pseudoniem Ringo Starr. Het is dus … (tromgeroffel!) … niemand minder dan de drummer van The Beatles die 81 kaarsjes uitblaast. Laten we daarom de oude rocker hier in de bloemetjes zetten door hem een kleine collectie nog veel oudere benamingen voor slagwerkers aan te bieden. Hoewel Ringo als drummer natuurlijk ook flink met bekkens in de weer was, beperken we ons hierbij wel tot de trommelaars. Onze persoonlijke favoriet daarbij: de tambuizer.
Tambuizer
Tambusere is in het Nederlands een van de oudste aanduidingen voor een tromslager of trommelspeler. Volgens het Altfranzösisches Wörterbuch van Tobler (1955) gaat het terug op het Oudfranse tambois, tambuis, ‘lawaai’. We herkennen dit tambusere ook nog in verwante woorden als tamboer en tamboerijn, twee woorden die – net zoals trommel – zowel het instrument als de bespeler ervan kunnen aanduiden.
Al deze woorden hebben een oriëntaalse oorsprong en etymologen leiden ze terug naar het Arabische thabul, ‘trommel’ of het Perzische tabir, ‘trommel, pauk’. Om de aanwezigheid van de m-klank makkelijker te verklaren, verbindt men ze ook wel met het eveneens Arabische tanbur, hoewel dit de benaming van een snaarinstrument is. Maar de namen voor trommel en snaarinstrument kunnen door elkaar zijn gaan lopen.
Meer trommelaars
Naast tambuizer, tamboer, tamboerijn en trommel hebben we in het oudere Nederlands ook de bonger, bongenaar of bommenaar. Dit zijn de bespelers van de bonge en de bomme, oude tromtypes waarvan de naam een klanknabootsend karakter lijkt te hebben. Enkele andere in onbruik geraakte slagwerkersbenamingen zijn, tot slot, het voor zich sprekende tromslaander of tamboerer / tamboerder.
Drummer in de 16e eeuw
Er werd wel eens getwijfeld aan de drumkwaliteiten van Ringo Starr. Volgens sommigen zou mede-Beatle John Lennon ooit gezegd hebben dat Ringo zeker niet de beste drummer van de wereld was, zelfs niet de beste drummer van de Beatles. Na een factcheck blijkt dit een broodje aap te zijn, maar het feit dat een dergelijke anekdote bestaat is al veelzeggend. Ringo was misschien niet de meest getalenteerde van the Fab Four, hij was wel de drummer, ook in de betekenis van drummer of drommer in de 16e eeuw: een onmisbare ‘stut’ of ‘steunpilaar’.
- tambuizer in het Vroegmiddelnederlands Woordenboek (VMNW)
- tamboer (instrument) in het VMNW, het Middelnederlandsch Woordenboek (MNW) en het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT)
- tamboer (speler) in het WNT
- tamboerijn (instrument) in het WNT
- tamboerijn (speler) in het MNW en WNT
- tamboerer in het VMNW
- trommel (speler) in het WNT
- bonge in het MNW en bom in het WNT
- bommenaar, bongenaar en bonger in het MNW
- drummer (‘steunpilaar’) in het MNW en het WNT