Maandag was het Blue Monday, naar het schijnt de meest deprimerende dag van het jaar. En wat is beter om die seizoensdepressie tegen te gaan dan jezelf te verwennen? Handig dat die dag in januari valt, want dan kan je op koopjesjacht, om je slag te slaan in die anders veel te dure winkels. In Vlaanderen zie je overal solden op de winkelramen, de informele variant voor koopjes of uitverkoop. Behalve solden kun je vooral in West-Vlaanderen een batje doen, als je die ene dure jas aan 70% korting vindt.
Een batje doen
Batjes doe je zowat overal in West-Vlaanderen. Batje is het verkleinwoord van bate, in het Nederlands baat, wat zoveel betekent als ‘voordeel’ of ‘nut’. De batjes zouden ontstaan zijn in Roeselare in 1932, maar nu vind je ze ook elders in de provincie. Er wordt zelfs een batjeskoning en een batjeskoningin verkozen en er is een stoet met reuzen. Maar ook in Izegem zijn er batjes: een heel weekend lang zijn er koopjes te vinden in de winkels en worden er verschillende activiteiten georganiseerd. Maar dan gaat het meestal om de zomerkoopjes in de maand juni.
Naar de solden
In Nederlandstalig België wordt solden ondertussen beschouwd als standaardtaal. Het wijst zowel op het verkopen van goederen tegen korting als op de periode waarin er veel kortingen zijn, zoals in januari voor de winterkoopjes. Het Franse woord soldes ‘(seizoens)uitverkoop’ ligt aan de basis.
Hazard
Ook hazard of hazaard (vaak uitgesproken als oazoart) wordt in Vlaanderen her en der wel eens gebruikt om een koopje of een gelukstreffer aan te duiden: ik heb een hazaard gedaan. Het betekent eigenlijk ‘voordeel’ en wordt in de betekenis ‘uitverkoop, koopjesperiode’ wel minder gebruikt dan batjes en solden. Ook hazard is ontleend aan het Frans: hasard ‘toeval’. Het woord is waarschijnlijk afkomstig van het Arabische az-zahr dat ‘dobbelsteen’ betekent. En bij het dobbelspel is toeval of geluk mooi meegenomen.
Meer lezen
- Batje in de Etymologiebank
- Hazard in de Etymologiebank
- Koopje in het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten
- Solden op TeamTaaladvies
- Batje en hazard in woordenbank.be