Op 8 mei 2025 werd kardinaal Robert Francis Prevost gekozen tot 267ste paus. Niet zo vreemd dus dat de Nederlandstalige kranten in mei bol stonden van woorden als kardinalen en conclaaf. Alhoewel deze woorden kenmerkend waren voor afgelopen maand, kwamen ze in verhouding nóg vaker voor in 2005 na het overlijden van Paus Johannes Paulus II. Andere kenmerkende woorden die niet eerder zo hoog piekten als in mei 2025 zijn huurbevriezing, minimumdoelen, struikelstenen, alcoholslot en vapen.
Nee tegen vapen
Op 12 mei lanceerde het Nederlandse ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de mediacampagne ‘Nee tegen vapen’. De campagne was vooral gericht op ouders om ze aan te moedigen het gesprek aan te gaan met hun kind. Vapes zijn onder jongeren namelijk heel populair maar bevatten veel giftige stoffen, zijn verslavend en verstoren de ontwikkeling van de hersenen van het kind. Vapen ‘een elektronische sigaret roken’ komt volgens het Woordenboek van Nieuwe Woorden (WNW) sinds 2014 in het Nederlands voor. Het is gebaseerd op het Engelse werkwoord to vape en is afgeleid van vaping ‘het inhaleren van de damp (vapour) van een e-sigaret’. De campagne heeft ervoor gezorgd dat het woord piekte in de kranten van mei.
Minimumdoelen
“Kleuters moeten weten waar de Nijl ligt en vlot tot 20 kunnen tellen”, kopt De Standaard op 10 mei 2025. Het artikel gaat over de nieuwe minimumdoelen die de Vlaamse overheid presenteerde voor het lager onderwijs. De eerder vastgelegde doelen dateerden van 1997 en werden eindtermen genoemd. Dat woord zorgde voor verwarring omdat scholen ze te veel zouden interpreteren als einddoelen, terwijl het over minimale verwachtingen gaat. Er was veel te doen over de nieuwe minimumdoelen; ze zouden te ambitieus zijn en zelfs fouten bevatten.
Huurbevriezing
In de voorjaarsnota (zie ook de Woordpeiling van april) beloofden de Nederlandse regeringspartijen PVV, VVD, NSC en BBB de sociale huren niet te laten stijgen in 2025 en 2026. De Raad van State sprak zich eind mei negatief uit over deze huurbevriezing omdat woningcorporaties dan niet genoeg inkomsten zouden krijgen, waardoor minder woningen gebouwd en verduurzaamd zouden kunnen worden. Inmiddels is de huurbevriezing van de baan.
Struikelstenen
Stolpersteine ofwel struikelstenen zijn kleine, vierkante gedenktekens die in de stoep worden geplaatst voor de laatste vrijwillig gekozen woning van iemand die rond of tijdens de Tweede Wereldoorlog slachtoffer is geworden van het nationaalsocialisme. De ‘stenen’ zijn bedacht door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, en over de naam zei hij: “men valt niet over de Stolpersteine, je struikelt met je hoofd en je hart”. De gedenktekens laten je dus figuurlijk struikelen; ze dwingen je om stil te staan bij het lot van het slachtoffer. Het plaatsen van struikelstenen groeit aan populariteit in Vlaanderen en dat is terug te zien in het toenemende gebruik van het woord in de kranten. En dan met name in de herdenkingsmaand mei. Dit jaar werden er onder andere struikelstenen geplaatst in Antwerpen, Turnhout, Nieuwpoort en Roeselare.
Alcoholslot
Eind mei werd bekend dat de presentator Tom Waes, naast een rijverbod en een geldboete, een alcoholslot opgelegd kreeg van een jaar, nadat hij vorig jaar november dronken achter het stuur kroop en een ernstig ongeluk veroorzaakte. Een alcoholslot is een apparaatje dat verbonden is met de startmotor van de auto. De motor start alleen als er na het blazen in het apparaat geen alcoholpromillage wordt gemeten. Het woord bestaat al even (zie ook het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW)) maar komt de afgelopen jaren steeds regelmatiger voor zoals te zien is in de Woordpeilergrafiek..
Conclaaf, songfestival en avondvierdaagse
Net als kardinalen en conclaaf zijn er meer woorden die een terugkerende piekdrukte in de kranten veroorzaken. Inauguratie is er zo een, maar ook woorden die op meer regelmatige basis voorkomen zoals olympisch. In mei 2025 vertoonde Woordpeiler twee jaarlijks terugkerende pieken, namelijk songfestival en avondvierdaagse. Mei is traditioneel de maand van het liedjesfestijn Eurovisiesongfestival en het vier avonden durende wandelevenement in Nederland, dat vooral gericht is op basisschoolleerlingen.
Welke woorden zijn het meest kenmerkend voor de afgelopen periode? Maandelijks brengen we een Woordpeiling uit op basis van een data-analyse van zo’n tien miljoen krantenartikelen uit de periode 2000-2025 uit het Corpus Hedendaags Nederlands (CHN), samen goed voor 3 miljard woorden tekst. We kijken per maand hoe vaak elk woord voorkwam (frequentie), de ontwikkeling en toename van het gebruik ervan de jaren voorafgaand aan de maand, en de mate waarin een begrip tijdelijk piekte. Functiewoorden en lidwoorden zijn buiten beschouwing gelaten, evenals woorden die maar in één krant voorkwamen of in een enkel artikel.
.