Nicoline van der Sijs studeerde Slavische taal- en letterkunde aan de Universiteit Utrecht, en promoveerde in 2001 in Leiden op het Chronologisch woordenboek van het Nederlands. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen. Van 2013 tot haar emeritaat in 2021 was ze hoogleraar historische taalkunde van het Nederlands in de digitale wereld aan de Radboud Universiteit. In het academisch jaar 2021-2022 bekleedt ze de Koning Willem-Alexander-leerstoel voor Lage Landen-studies in Luik.
In 2020 trad ze voor vier dagen per week als senior onderzoeker in dienst van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT). Daarvoor werkte ze bij het Meertens Instituut en bij Van Dale Lexicografie. Voor het INT werkt ze aan diverse onderzoeksprojecten, zoals: ‘Spread the new(s). Understanding standardization of Dutch through 17th-century newspapers’ (NWO Open Competition SSH), ‘The rise of complex verb constructions in Germanic’ met Evie Coussé (PI) en Gerlof Bouma (gefinancierd door de Swedish Research Council), MacBERTh – Bidirectional Encoder Representations from Transformers of historical English and Dutch (PI Lauren Fonteyn), Vertrokken Nederlands, The digital Pallas en Transcriptor 2.0 voor Russisch, Oekraïens en Arabisch.
Ze leidt een groot aantal vrijwilligersprojecten, die hebben geresulteerd in enkele honderden digitale tekstedities, de transcriptie van de 17e-eeuwse kranten op Delpher, en databanken als etymologiebank.nl, de website gekaaptebrieven.nl, de elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten en de Uitleenwoordenbank. Ze is redacteur van Neerlandistiek, Trefwoord en Internationale Neerlandistiek en vaste medewerker van het tijdschrift Onze Taal. In 2020 kreeg ze voor 15 eeuwen Nederlandse taal de Onze Taal/ANV-taalboekenprijs 2020, in 2006 ontving zij voor haar werk de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor de Geesteswetenschappen en in 2001 de ANV-Visser-Neerlandiaprijs. Zie ook haar pagina op Wikipedia.
Boeken
- Sijs, Nicoline van der en Arthur der Weduwen, m.m.v. Bernt Feis, Merle Lammers en Elly Landzaat (2022). Franse Tirannie. Het Rampjaar 1672 op school, Zwolle: Waanders Uitgevers.
- Sijs, Nicoline van der, Lauren Fonteyn en Marten van der Meulen (red.) (2021). Wat gebeurt er in het Nederlands?! Over taal, frequentie en variatie. Gorredijk: Sterck & De Vreese.
- Sijs, Nicoline van der (2021). Taalwetten maken en vinden: het ontstaan van het Standaardnederlands. Gorredijk: Steck & De Vreese.
- Sijs, Nicoline van der (2019). 15 eeuwen Nederlandse taal. Gorredijk: Sterck & De Vreese.
- Oostendorp, Marc van en Nicoline van der Sijs (2019). ‘Een mooie mengelmoes’. Meertaligheid in de Gouden Eeuw. Amsterdam: AUP.
- Jansen, Mathilde, Nicoline van der Sijs, Fieke van der Gucht, Johan de Caluwe (2017). Atlas van de Nederlandse taal. Tielt: Lannoo.
- Sijs, Nicoline van der (2010). Nederlandse woorden wereldwijd. Den Haag: SDU.
- Sijs, Nicoline van der (2009). Cookies, Coleslaw, and Stoops. The Influence of Dutch on the North-American Languages. Amsterdam: AUP / Chicago: University of Chicago Press (Nederlandse editie: Sijs, Nicoline van der (2009). Yankees, cookies en dollars. De invloed van het Nederlands op de Noord-Amerikaanse talen. Amsterdam: AUP).
- Sijs, Nicoline van der (2006). Calendarium van de Nederlandse taal. De geschiedenis van het Nederlands in jaartallen. Den Haag: Sdu Uitgevers.
- Sijs, Nicoline van der (2005). Van Dale Groot Leenwoordenboek. De invloed van andere talen op het Nederlands. Utrecht/Antwerpen: Van Dale Lexicografie.
- Sijs, Nicoline van der (2004). Taal als mensenwerk: het ontstaan van het ABN. Den Haag: Sdu Uitgevers.
- Sijs, Nicoline van der en Jaap Engelsman (2000). Nota bene. De invloed van het Latijn en Grieks op het Nederlands. Den Haag: Sdu Uitgevers.
- Veen, P.A.F. van en Nicoline van der Sijs (1997). Etymologisch woordenboek. De herkomst van onze woorden. Utrecht/Antwerpen: Van Dale Lexicografie, tweede druk.