Vandaag, 20 april, verschijnt de nieuwe online editie van de Algemene Nederlandse Spraakkunst, beter bekend onder de afkorting ANS of e-ANS. Dit naslagwerk is nu door iedereen gratis te raadplegen via het webadres https://e-ans.ivdnt.org/.
De ANS is het standaard naslagwerk waarin de grammaticale regels van het Nederlands worden beschreven. De ANS richt zich op de professionele gebruikers van het Nederlands: leerkrachten, leerlingen en studenten, tekstschrijvers, vertalers en dergelijke. Hoewel dit werk in de eerste plaats beschrijvend is en niet voorschrijvend, is het een belangrijke gids voor een correct en doelmatig gebruik van onze taal. In onderstaand filmpje vertellen enkele actieve gebruikers over het belang van de ANS.
De vorige editie verscheen in 1997 als boek en vanaf 2002 ook online. In 2016 is gestart met de voorbereiding van de nieuwe editie uit een behoefte aan inhoudelijke en digitale vernieuwing. De ANS moet in meerdere opzichten mee met de tijd. Taal is een dynamisch, veranderlijk gegeven, en het is belangrijk dat woordenboeken en grammatica’s die evolutie volgen om hun nut en betrouwbaarheid voor de taalgemeenschap te behouden. Bovendien zijn de maatschappelijke opvattingen over taal en taalnormen in de loop der jaren veranderd: waar vroeger uitgegaan werd van één enkele norm voor het hele taalgebied, wordt nu bijvoorbeeld meer rekening gehouden met de verschillen tussen het Nederlands in Nederland, België en Suriname. Een derde factor is de digitalisering. Door de digitale revolutie van de jongste twee decennia, bijvoorbeeld de komst van de smartphone, kan de informatie uit de ANS beter dan voorheen en voor meer mensen ontsloten worden.
De herziening van de ANS is een nog lopend meerjarenproject. Er is de afgelopen jaren aan gewerkt door een consortium van vijf universiteiten en wetenschappelijke instellingen uit Nederland en Vlaanderen: de Universiteit Gent, de Katholieke Universiteit Leuven, de Universiteit Leiden, de Radboud Universiteit en het Instituut voor de Nederlandse Taal. Vandaag verschijnt de ANS in een volledig vernieuwde digitale omgeving, met betere zoekmogelijkheden. Tegelijk met die nieuwe vormgeving verschijnen al enkele nieuwe, herziene hoofdstukken, namelijk die over voorzetsels en over de ontkenning. Periodiek zullen oude hoofdstukken uit 1997 door herziene hoofdstukken worden vervangen. De eerstvolgende hoofdstukken die aan de beurt zijn, gaan over klankleer (volledig vernieuwd en sterk uitgebreid) en woordvolgorde.
Om de ANS nog beter geschikt te maken voor het onderwijs Nederlands, komt er naast de beschrijving van de grammaticaregels nog een didactische component met samenvattende teksten in eenvoudige woorden, overzichtslijsten en oefeningen voor leerlingen en studenten.
De vernieuwde ANS is een initiatief van de Taalunie en is ook door de Taalunie gefinancierd. Het gemeenschappelijk bepalen van de spraakkunst is een verdragstaak van de Taalunie, net als het bepalen van de officiële spelling. Het werk is ondergebracht bij het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT). Dat Vlaams-Nederlands instituut is opgericht als expertisecentrum dat de belangrijkste taalbronnen voor het Nederlands ontwikkelt, beheert en voor een groot publiek beschikbaar stelt. Naast de ANS beheert het INT bijvoorbeeld ook grote hedendaagse en historische woordenboeken zoals het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW) en vertaalwoordenboeken tussen het Nederlands en talen als het Portugees, Nieuwgrieks en Estisch.