Vanwege een serververhuizing in het datacenter van de Universiteit Leiden is ivdnt.org op 27 november 2024 tijdelijk niet bereikbaar.
Onze excuses voor het ongemak!

Categorieën
Woordenboeken

Algemeen Nederlands Woordenboek

Het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW) is een online woordenboek van modern Nederlands vanaf 1970. Het ANW beschrijft het algemene Nederlands in Nederland, Vlaanderen, Suriname en het Caribisch gebied en richt zich vooral op geschreven taal.

/ Woorden­boeken / Algemeen Nederlands Woordenboek /
English version

Dictionary of Contemporary Dutch

The Dictionary of Contemporary Dutch (Algemeen Nederlands Woordenboek or ANW) is an online monolingual dictionary covering the period from 1970 until now. It describes the general Dutch language in the Netherlands, Flanders, Suriname and the Dutch Caribbean. Its focus is on written language. In 2009, the first ANW words were published online and the dictionary is updated every day. The ANW is an interactive dictionary. Additions and corrections are processed on a regular basis and comments from users are warmly welcomed.

A corpus (a large collection of texts) containing over a 100 million words was created especially for the ANW. This corpus comprises material from various types of sources, for example newspapers, literary works and specialist texts. Other sources apart from the ANW corpus are the much larger Corpus Hedendaags Nederlands (CHN), Delpher and relevant internet sources.

The information in the ANW

Apart from giving a description of the meanings of words, the ANW also provides the following detailed linguistic information:

  • lemma: information about the form of the headword and its lemma type, for example ‘word’, ‘word group’, ‘word part’, etc.
  • part of speech: information about the part of speech of the headword, for example ‘noun’, ‘verb’, and its gender
  • spelling and inflection: information about the spelling and inflection of the headword, for example plurals, diminutives and hyphenation
  • pronunciation: information about the pronunciation of the headword, for example the primary stress, the number of syllables and specific ways of pronunciation (French or English)
  • morphology: information about the way the headword is formed, for example is it a compound (sjoemelsoftware), a derivative (ontspullen) or a free word (boom, paard)
  • particular usage: information about the usage of the headword, for example is it labelled (‘informal’, ‘offensive’, etc.), does it occur mainly in one particular geographical area (e.g. Suriname or Flanders), or does it pertain to a particular period (is it a neologism or is it archaic, etc.)
  • definition: the meaning of the headword, for example, in the case of selfie: ‘zelfportret gemaakt met een digitale camera of een mobiele telefoon’
  • word relations: information about how the headword is related to other words, for example what are its synonyms, of which hypernym is it a specific instance (the hypernym of banana, for example, is fruit), etc.
  • semagram: extra information – mainly encyclopedic – about the headword, collected in a special frame with fixed categories, highlighting the differences from and similarities with other words
  • examples: example sentences derived from the ANW Corpus, the Corpus of Contemporary Dutch (CHN) and relevant internet sources, illustrating the meaning of the headword
  • combinations: possible combinations (‘semi-fixed collocations’) that can be formed with other words, for example the verbs a noun can be combined with (‘een sigaret opsteken, doven, roken’, etc.)
  • fixed collocations: fixed collocations in which a headword may occur, for example, in the case of paard: ‘prins op het witte paard’
  • proverbs: proverbs and sayings a headword may occur in, for example, in the case of kat: ‘als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel’
  • word family: the compounds and derivatives that can be formed with the headword, for example, in the case of software: the compound sjoemelsoftware
  • media: images, video clips and sound fragments that may illustrate the meaning of the headword
  • etymology: information on the origin of the headword; the ANW only provides etymological information on new words and expressions (or word groups)

Searching the ANW

Searching the ANW can be done from word to meaning, but also the other way around. The ANW also has an advanced search function, facilitating highly detailed queries.

Tags: hedendaags, lexicografie, morfologie, neologismen

Applications/products

Further reading

Het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW) is een online woordenboek dat het moderne Nederlands vanaf 1970 tot nu beschrijft. Het ANW beschrijft het algemene Nederlands in Nederland en de Caribische rijksdelen, Vlaanderen en Suriname, en richt zich vooral op geschreven taal. In 2009 verschenen de eerste woorden van het ANW op internet en het woordenboek wordt iedere dag geüpdatet. Het ANW is een interactief woordenboek. Aanvullingen en correcties worden regelmatig verwerkt en commentaar van de gebruikers is van harte welkom.

Speciaal voor het ANW is een corpus (een grote verzameling teksten) aangelegd van ruim 100 miljoen woorden. Dit corpus bevat materiaal uit verschillende soorten bronnen, bijvoorbeeld uit kranten, literaire werken en vakspecialistische teksten. Naast het ANW-corpus wordt gebruikgemaakt van het veel grotere Corpus Hedendaags Nederlands (CHN) en relevante internetbronnen.

De informatie in het ANW

Het ANW geeft niet alleen een beschrijving van de betekenissen van woorden, maar ook zeer uitgebreide andere taalkundige informatie. De volgende onderwerpen komen aan bod in het ANW:

  • lemma: informatie over de vorm van het trefwoord en het lemmatype, bijvoorbeeld woord, woordgroep, woorddeel, etc.
  • woordsoort: informatie over de woordsoort van het trefwoord, bijvoorbeeld zelfstandig naamwoord, werkwoord en het geslacht van het woord
  • spelling en flexie: informatie over de spelling en de verbuiging en vervoeging van het trefwoord, bijvoorbeeld meervoudsvormen, verkleinvormen en afbrekingen
  • uitspraak: informatie over de uitspraak van het trefwoord, bijvoorbeeld de plaats van de hoofdklemtoom, het aantal lettergrepen en de wijze van uitspraak (Engels, Frans, etc.)
  • woordvorming: informatie over de manier waarop het trefwoord gevormd is; is het trefwoord bijvoorbeeld een samenstelling (sjoemelsoftware) of een afleiding (ontspullen) of is het ongeleed (boom, paard)
  • bijzonderheden gebruik: informatie over het gebruik van het woord, bijvoorbeeld of het woord een gebruikslabel heeft (informeel, beledigend, etc.), waar het woord vooral voorkomt (bijvoorbeeld in Suriname, in Vlaanderen) en in welke tijd het woord geplaatst kan worden (is het trefwoord bijvoorbeeld een neologisme, is het verouderend, etc.)
  • definitie: de betekenis van het trefwoord, bijvoorbeeld bij selfie ‘zelfportret gemaakt met een digitale camera of een mobiele telefoon’
  • woordrelaties: informatie over de relaties van het trefwoord met andere woorden, bijvoorbeeld wat zijn de synoniemen van een trefwoord, onder welk hyperoniem is het woord te plaatsen (banaan heeft bijvoorbeeld als hyperoniem fruit), etc.
  • semagram: extra, vooral encyclopedische informatie over een woord verzameld in een speciaal frame met daarin een vaste set kenmerken dat ervoor zorgt dat de overeenkomsten en verschillen tussen andere woorden duidelijker naar voren komen
  • voorbeelden: voorbeeldzinnen, afkomstig uit het ANW-corpus, het CHN en relevante internetbronnen, die de betekenis van het trefwoord illustreren
  • combinaties: de combinatiemogelijkheden van een trefwoord, bijvoorbeeld met welke werkwoorden combineert een zelfstandig naamwoord (een sigaret kun je opsteken, maar ook doven, roken, etc.)
  • verbindingen: de vaste verbindingen waarin een trefwoord voorkomt, bijvoorbeeld bij paard de verbinding prins op het witte paard
  • spreekwoorden: de spreekwoorden waarin het trefwoord voorkomt, bijvoorbeeld bij kat ‘als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel’
  • woordfamilie: de samenstellingen en afleidingen die met het trefwoord gevormd kunnen worden, bijvoorbeeld bij het lemma software de samenstelling sjoemelsoftware
  • media: afbeeldingen, video’s en geluidsfragmenten die de betekenis van het trefwoord illustreren
  • etymologie: informatie over de oorsprong van het trefwoord; het ANW geeft alleen etymologische informatie bij nieuwe woorden en uitdrukkingen (of woordgroepen)

Zoeken in het ANW

In het ANW kun je op verschillende manieren zoeken: van woord naar betekenis, maar ook andersom. Daarnaast bevat het ANW ook een uitgebreide zoekfunctie, waarmee zeer geavanceerde zoekopdrachten kunnen worden uitgevoerd.

Tags: hedendaags, lexicografie, morfologie, neologismen

Applicaties/producten

Meer lezen

Ga naar de inhoud