Vanwege een serververhuizing in het datacenter van de Universiteit Leiden is ivdnt.org op 27 november 2024 tijdelijk niet bereikbaar.
Onze excuses voor het ongemak!

Categorieën
Grammaticasafari

Sint zat te denken …

Over marginale klinkers.

De goede Sint is weer in het land. En dat brengt bij de vele hulpsinterklazen ook weer hun beste rijmkunsten naar boven. Het cadeautje moet zich daar natuurlijk wel voor lenen. Gelukkig is dat vaak het geval:

  • Een Legodoos? Dat is wat Sinterklaas koos.
  • Een paar grappige sokken? Als je belooft nooit meer te jokken.

Toch zijn er ook cadeautjes waarmee het dichten wat lastiger gaat:

  • 🤨 Gabby’s Dollhouse? Helemaal te waus!
  • 🤨 Dagcrème? Niet alleen voor haar, ook voor hem!

Dit klinkt wat vreemd. Maar waarom? Omdat de ou-klank in Dollhouse niet hetzelfde is als de Nederlandse ou in bijvoorbeeld kous. Net zoals de e in crème niet hetzelfde is als de e in weg, hem of bed.

We noemen dit soort klanken marginale klinkers. Dat zijn klanken die we geleend hebben uit andere talen, zoals het Engels of Frans. Ze klinken bijna hetzelfde als klanken die we in het Nederlands al hebben, maar toch niet helemaal. We spreken ze bijvoorbeeld langer uit, of meer door de neus dan hun Nederlandse variant:

  • crème – hem
  • team – riem
  • cast – kast
  • parfum – gum

Soms zijn leenwoorden al zo vernederlandst dat de uitspraak ervan, en de rijmklank, geen problemen oplevert, zoals bij cadeau. Dat kunnen we goed rijmen met zo zo. En soms kun je kiezen een woord ‘op z’n Nederlands’ uit te spreken, zoals bij parfum of restaurant. Maar dat gaat dus niet altijd.

Zit je dus nog te denken wat je zal gaan schenken, maar maak je je zorgen of je een goed gedicht wel kan waarborgen? Misschien dan dit jaar maar geen cruise voor Marloes en geen chanson voor Ron. Maar gewoon een poes en een boekenbon.

Lees meer over marginale klinkers in de Algemene Nederlandse Spraakkunst.


Meer lezen

Ga naar de inhoud