Vanwege een serververhuizing in het datacenter van de Universiteit Leiden is ivdnt.org op 27 november 2024 tijdelijk niet bereikbaar.
Onze excuses voor het ongemak!

Categorieën
Grammaticasafari

Waarom het met snertweer geen erwtensoep regent

Maak kennis met de affixoïde: een woord dat in een samenstelling een specifieke betekenis krijgt.

Een reuzeboeiend fenomeen in de Nederlandse taal is de affixoïde. Affixoïden zijn woorden die deel uitmaken van een samenstelling. In die samenstelling hebben ze een specifieke betekenis die niet optreedt wanneer ze zelfstandig gebruikt worden. Zo betekent reuze- in reuzeboeiend ‘enorm’ en niet letterlijk ‘bijzonder groot mythisch wezen’, en heeft snert-, wat ‘vies’ betekent in snertweer, niet zo veel met erwtensoep te maken.

Drugsbaron

Affixoïden kunnen vooraan in de samenstelling staan, zoals bij snertweer en reuzeboeiend, maar ook achteraan. Drugsbaron is bijvoorbeeld geen adellijke titel; -baron betekent hier ‘belangrijke, machtige man’.

Lekker productief

Een belangrijke eigenschap van affixoïden is dat ze productief zijn. Dit betekent dat ze met meerdere woorden een samenstelling kunnen vormen: reuzeleuk, reuzegaaf, reuzehonger, etc. Ook scheldwoorden kunnen gebruikt worden als affixoïden. Shit-, klote- en pokken- kun je dus naar hartenlust combineren.


Meer lezen

Ga naar de inhoud