doemdenkerij waarbij iemand genot lijkt te beleven aan het overdrijven van de gevolgen van de klimaatverandering en zwelgt in allerlei ondergangsfantasieën
De Vlaamse filosoof en scepticus Maarten Boudry plaatste vorige week kanttekeningen bij alle onheilspellende berichten van klimaatactivisten. In een opiniestuk in NRC schreef hij: “Doemporno werkt niet. Een kleine minderheid van ideologisch gelijkgestemden (die sowieso al bang waren) drijf je tot wanhoop of stort je in een klimaatdepressie, maar de grote meerderheid haalt in het beste geval de schouders op, en in het slechtste geval gaan ze zich zo hard ergeren aan de apocalyptische retoriek dat ze een afkeer krijgen van alles wat naar klimaatbeleid ruikt.” Het veelgehoorde woord klimaathysterie kwam in zijn stuk niet voor, maar heeft een soortgelijke betekenis.
Mensen als de mede-oprichter van Extinction Rebellion Roger Hallam, die stelt dat klimaatverandering zal leiden tot “de slachting, dood en verhongering van 6 miljard mensen deze eeuw”, noemt Boudry doemprofeten, een ander woord voor onheilsprofeten. Het woorddeel doem- leent zich uitstekend voor het vormen van retorisch sterke nieuwe woorden. Tijdens de coronacrisis verscheen bijvoorbeeld het woord doemscrollen (ook: doemsurfen): ‘online van het ene naar het andere negatieve nieuwsbericht scrollen, waardoor je je steeds somberder gaat voelen’. Dat woord kan trouwens ook moeiteloos worden gebruikt met betrekking tot berichten over de klimaatcrisis.
Ook -porno is een retorisch effectief woorddeel. Zo was in mei 2020 kloofporno Nieuw woord van de week. In het Woordenboek van Nieuwe Woorden is het gedefinieerd als ‘vorm van vermaak, bijvoorbeeld een tv-programma, waarin heel bewust mensen met zeer verschillende achtergronden met elkaar in contact worden gebracht (zodat de ‘kloof’ tussen hen goed zichtbaar wordt) of waarin het leven wordt gevolgd van mensen die het niet breed hebben (mensen die aan de verkeerde kant van de armoedekloof staan), vooral gemaakt met de bedoeling dat de kijker zich om het gedrag van die mensen kan verkneukelen’. Sterk verwant is het al even akelige armoedeporno.
De optimistische boodschap van Boudry (“Ondanks alle doemporno van klimaatactivisten geldt nog altijd: dit is de beste tijd om geboren te worden.”) viel niet bij iedereen in goede aarde. Zo reageerde een lezer: “Door twee termen met een negatieve klank aan elkaar te koppelen creëert hij een sterke hyperbool die inmiddels zijn weg gevonden heeft naar de echokamers van alt-right en daar ongetwijfeld nog een tijd rond zal zingen.” Terwijl de aarde opwarmt, zal ook de klimaatdiscussie wel steeds verhitter raken.
Bronnen: