element in een informeel tekstbericht, meestal een emoji, dat een boodschap als het ware zacht doet landen en voorkomt dat die als onvriendelijk of sarcastisch wordt geïnterpreteerd
Van woorden zeggen we weleens dat ze hard aan kunnen komen. Dat ligt niet altijd aan de inhoud van die woorden. Soms is er iets anders aan de hand. Peter Zantingh beschrijft in de NRC hoe iemands vader via WhatsApp “Ok” antwoordt op een verzoek om hulp met klussen. Op zich een positief antwoord, zou je denken, maar toch meent de hulpvrager in eerste instantie dat zijn vader boos is. Hij vraagt zich af waar het aan ligt en beseft dan dat er geen emoji bij het antwoord staat. “Als je gewend bent aan emoji’s, als een soort taalkussentjes om berichtjes te verzachten, kan een kaal ‘ok’ haast vijandig voelen. Emoji’s voegen menselijkheid en nuance toe en helpen de ontvanger de tekst te interpreteren. Waren jij en je vader in dezelfde ruimte toen je het vroeg, dan had je zijn intonatie opgemerkt, of dat hij vriendelijk naar je glimlachte. Dan had je direct begrepen dat ‘ok’ betekende: tuurlijk, ik zal er zijn.” Er bestaat trouwens al jaren een werkwoord voor het sturen van het kale bericht “Ok”: okken. In een column op Apeldoordirect staat uitgelegd: “Okken is, zo leer ik, een korte bevestigende reactie ‘Ok’. En dat kan echt niet. Het lijkt te betekenen: ik ben het met je eens, maar het betekent in werkelijkheid: dat kun je nu wel zeggen maar ik trek me geen reet aan van wat je zegt. Iemand okken is iemand diep vernederen.”
Zo verzachtend als emoji’s soms werken, zo confronterend kan dan weer de punt zijn. Volgens Zantingh zet die “een puntig bommetje onder je boodschap”. Een taalbommetje, dus. Overigens kan ook een emoji een explosief effect hebben, want niet iedereen geeft er altijd dezelfde interpretatie aan. “Een duimpje omhoog betekent: ja, dit is goed. Onder jongere generaties is die eerder ironisch of sarcastisch bedoeld,” zegt Verheijen. “Het blauwe petje betekent onder jongere mensen ‘je liegt’, maar ik gok dat weinig mensen boven de 35 die interpretatie kennen.” (De uitdrukking no cap! betekent in hippe taal zoiets als ‘niet gelogen’ of ‘echt’.) Om van de aubergine maar te zwijgen. Al met al een waar mijnenveld, die taalkussentjes.
Bronnen:
NRC, 20 september 2024
Apeldoorndirect.nl, 9 november 2014