taks (accijns) die ergens op wordt geheven, bijvoorbeeld op tabak, en die door sommigen vanwege de hoogte ervan als treitermiddel gezien wordt
Het fraai allitererende woord treitertaks is een informeel woord dat de afgelopen week een aantal keer opdook in de krant. Het Algemeen Dagblad (AD) interviewt roker Warry van der Leen: “Van der Leen heeft nog nooit overwogen te stoppen met roken. Ook nu de prijs van zijn shag in één keer met 3,60 euro omhooggaat en straks waarschijnlijk 22,50 euro wordt, bezuinigt hij nog liever op andere uitgaven dan op zijn sigaretten. De Haarlemmer spreekt van een ‘treitertaks’, want helpt dit tegen het roken? In zijn ogen totaal niet. […] Van der Leen was met zijn shaggie in de jaren 70 nog een toffe jongen. Hij hoorde ergens bij. Maar in een halve eeuw is er veel veranderd. Hij voelt zich nu belachelijk gemaakt, gecriminaliseerd en vooral vogelvrij. Want wie neemt het nog op voor de rokers?”
Treitertaks kwam eerder ook al incidenteel voor, bijvoorbeeld in een column uit 2012. Daarin werd het woord gebruikt in de niet-officiële spelling treitertax en had het een andere betekenis die ging over een extra belasting die op diensten in de financiële sector zou worden geheven.
Het woord taks komt veel voor in nieuwe woorden, bijvoorbeeld in afvaltaks ‘speciale belasting, taks, die mensen moeten betalen voor hun afval’, blaftaks ‘hondenbelasting; gemeentelijke belasting die geheven wordt over het bezit van een of meer honden’ en slurptaks ‘extra belastingheffing voor voertuigen met een bovengemiddeld benzineverbruik, die daardoor zeer vervuilend zijn’. Het woord obesitaks heeft zelfs al twee betekenissen, namelijk ‘taks, belasting voor passagiers die meer dan één zitplaats (in het vliegtuig) in beslag nemen’ en ‘taks, belasting op de aanschaf van vet en ongezond voedsel, bedoeld om overgewicht (obesitas) tegen te gaan’. Dagobertducktaks ‘belasting geheven over het vermogen van zeer rijke mensen’ werd in 2014 Woord van het Jaar bij Van Dale.
Bron:
Algemeen Dagblad, 21 september 2023
