Als er één moment in het jaar is waarop mensen besluiten slechte gewoontes achter zich te laten, dan is het wel Oud en Nieuw. Een nieuw jaar biedt een uitgelezen mogelijkheid om paal en perk te stellen aan bijvoorbeeld het nuttigen van alcohol. Vol goede moed gaan velen de uitdaging van Dry January (Nederland) of Tournée Minerale (Vlaanderen) aan. Doel daarbij is om een maand lang geen alcohol te drinken. Wie daarbij tips of een steuntje in de rug nodig heeft, kan terecht op de website Ikpas.nl of Tourneeminerale.be. De Nederlandse site biedt nog iets meer: de deelnemers ontvangen die maand ook drie keer per week een nieuwsbrief en bovendien een gids met strategieën en adviezen om de missie te laten slagen. Via de mail, want de adviesboot vaart niet meer.
‘Inzicht in advies’
Volgens het Woordenboek der Nederlandsche Taal is het woord advies ‘een mondeling of schriftelijk geuit gevoelen of oordeel’. Soms krijgt het ook de betekenis ‘raadgeving’, meestal met de bijgedachte dat die ongevraagd en te onpas te berde wordt gebracht. ‘Zou je niet eens wat minder drinken/roken/eten? Zou je niet eens wat meer sporten/slapen/ontspannen?’
Ons woord advies gaat via het Oudfrans advis terug op het Middellatijn advisum, avisum. Dat laatste woord maakte toentertijd deel uit van de uitdrukking ad visum mihi est, dat wil zeggen ‘naar mijn (in)zien/inzicht is het’. Later werd dit voltooid deelwoord advisum steeds meer opgevat als een zelfstandig naamwoord in de betekenis ‘hetgeen iemand dunkt, mening, gevoelen’.
De fik erin?
In de zeventiende-eeuwse kranten die het Instituut voor de Nederlandse Taal goed toegankelijk heeft gemaakt, komt het woord advies honderden keren voor, zoals in de Amsterdamse Courant van 3 juni 1690. Daarin meldt de verslaggever uit Brussel op 31 mei dat er een koerier naar markies van Gastañaga was gezonden
met advys van het verbranden van het groot Magasijn van Hoy en Haver, dat de Franssen tot Philippeville hadden opgerecht, om daer uyt de omleggende Steden te voorsien; Dese brand souden 2 dagen geduurt, en veel schade veroorsaakt hebben.
Het is duidelijk dat advies hier niet de betekenis ‘oordeel’ of ‘raadgeving’ kan hebben. Het magazijn in Philippeville is volgens de krant inmiddels tot as vergaan. Een tip om het in brand te steken, snijdt dus geen hout. In dit citaat gaat het dan ook om een andere, niet langer bestaande betekenis van advies, te weten ‘mededeling, kennisgeving, bericht’.
Wijze woorden op het water
In deze laatste betekenis komt het woord ook voor in adviesboot. Dat is geen vaartuig dat watersporters wijze raad geeft over het zwemmen, surfen of zeilen op druk bevaren rivieren, maar een klein oorlogsvaartuig dat aan grotere schepen werd toegevoegd om berichten over te brengen of om de situatie vlak onder de kust te verkennen en daarvan de bevelhebber van de vloot op de hoogte te stellen. Zulke adviezen kunnen maar beter niet in de wind worden geslagen.
- advies in het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT)
- adviesboot in het WNT