Het zal u niet zijn ontgaan dat er tal van activiteiten worden georganiseerd om te herdenken dat Rembrandt van Rijn, de beroemdste schilder uit de Gouden Eeuw, 350 jaar geleden overleed. De eenvoudige molenaarszoon zag het licht in Leiden – de sleutelstad gebruikt deze letterlijk en figuurlijk op te vatten uitdrukking graag voor stadspromotie –, maar grote vermaardheid verwierf hij met name in Amsterdam, de stad waar hij zich in 1631 vestigde. Daar kreeg hij tal van opdrachten voor het vervaardigen van portretten of konterfeitsels zoals ze die toen ook noemden. Johannes Wtenbogaert, Jan Six en het echtpaar Marten en Ooijen Coppit zijn slechts enkele personen die zich door de grote meester hebben laten vereeuwigen. Naast historieschilder beschouwde Rembrandt zichzelf voornamelijk als portretschilder. En daarbij stonden niet alleen anderen model: hij maakte meer dan honderd geschilderde en geëtste zelfportretten.
Namaken
Een schilder die zich toelegde op portretten, noemde men in de tijd van Rembrandt ook wel een konterfeiter. Dit woord is afgeleid van het werkwoord conterfeiten dat het Nederlands in de middeleeuwen waarschijnlijk heeft overgenomen van contrefait, het voltooid deelwoord van het Franse werkwoord contrefaire. Een vijftiende-eeuws woordenboek geeft als betekenis van conterfeiten ‘eyn dynck gelyck namaeken’, vandaar ook de betekenis ‘portretteren’. Helaas zijn er ook mensen die zaken namaken om het voor iets anders te doen doorgaan. Om die reden komen we konterfeiten van de vijftiende tot en met de achttiende eeuw ook tegen in de zin van ‘vervalsen’, een betekenis die het Engelse to counterfeit nog altijd heeft.
De afgelopen decennia is binnen het ‘Rembrandt Research Project’ uitvoerig onderzoek gedaan naar alle aan Rembrandt toegeschreven schilderijen. Dat wees uit dat in een deel van de onderzochte werken de hand van de meester niet te kennen is. Toch blijven er nog genoeg echte Rembrandts over. Op de tentoonstelling ‘Alle Rembrandts’, die nog tot 10 juni 2019 te zien is in het Rijksmuseum, laten zijn schilderijen, etsen en tekeningen zien dat Rembrandt een groot kunstenaar en bovenal een begaafd konterfeiter was.