Als je door iets zo geëmotioneerd raakt dat je een beetje moet huilen, kun je ook wel zeggen dat je even een traantje pinkt of wegpinkt. Betekent dat pinken hier dat je dat traantje snel met je pink uit je ooghoek verwijdert?
Misschien wel, maar dit is niet helemaal duidelijk. Het werkwoord pinken kan namelijk verschillende dingen betekenen. Zo is ‘knipperen met je ogen’ of zelfs ‘knipogen’ in België een heel gangbare betekenis van het woord. In Nederland is die betekenis ongebruikelijk, daar verwijst pinken eerder naar ‘je pink ergens voor gebruiken’ (iets uit een glas pinken of zelfs je gitaar pinken). In de uitdrukking een traantje (weg)pinken passen in principe beide omschrijvingen.
Pinken of wegpinken
Volgens het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) bestaat er een verschil tussen een traantje pinken en een traantje wegpinken: in het eerste geval zou het gaan om ‘een traantje met de pink wegnemen’, en in het tweede om ‘een traantje wegknipperen’. Maar dit verschil ligt niet zo voor de hand. Waarschijnlijker is dat beide gevallen teruggaan op ‘(weg)knipperen’: die betekenis is volgens de etymologische woordenboeken het oudst, en de uitdrukking (met en zonder weg) wordt ook in België gebruikt – terwijl daar de ‘pinkgebruik’-betekenis vrij onbekend is.
Met je pink
Tegenwoordig spelen waarschijnlijk beide betekenissen een rol. Wanneer je een traantje (weg)pinkt, laat je eigenlijk een traantje door met je ogen te knipperen. Maar taalgebruikers – zeker Nederlandse taalgebruikers – denken daarbij ook aan het snel met je pink wegvegen van die traan. Overigens is het zo dat wegpinken in moderne voorbeelden zonder tranen altijd met ‘je pink gebruiken’ te maken heeft.
Knipperlicht
Het werkwoord pinken kent naast ‘knipperen met je ogen’ en ‘je pink ergens voor gebruiken’ nog andere betekenissen. In België wordt pinken het vaakst gebruikt voor ‘je knipperlicht aanzetten’. Daarnaast betekent pinken ook ‘flikkeren’ of ‘knipperen’ in het algemeen. In België wordt dat in toepassing op allerlei lichtjes gebruikt, in Nederland vooral bij sterren.