Waar komt ‘zo gek als een deur’ vandaan?
6 september 2012
De populaire uitdrukking zo gek als een deur betekent ‘stapelgek’. Wat is er nu zo gek aan een deur? Het antwoord luidt: niets. Het Nederlandse woord deur is een typisch voorbeeld van een erfwoord, een woord dat al sinds mensenheugenis voorkomt in de taal. Het woord betekent volgens het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) ‘Door draaien ...
Wat is het oudste Nederlandse woord?
30 augustus 2012
Het wad is niet alleen een bijzonder natuurverschijnsel, maar ook een bijzonder woord. Het is het eerste woord dat gevonden is op Nederlands grondgebied. Maar is het daarmee ook het oudste Nederlandse woord? Vanaf ongeveer de vijfde eeuw na Christus spreken we van het Nederlands als zelfstandige taal. Voor die tijd maakt de taal die in ...
Waar komt ‘ladderzat’ vandaan?
29 augustus 2012
Ladderzat betekent ‘zeer dronken’. Het eerste deel van de samenstelling heeft, net als bijvoorbeeld in straalbezopen, stomdronken en apezat, een versterkend effect. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) vermeldt in 1911 een werkwoord ladderen, dat in de studententaal van toen ‘iemand op een ladder thuisbrengen’ betekent. Iemand die ladderzat is, is dus iemand die zo dronken ...
Wat is de betekenis van -sel in woorden als ‘deksel’, ‘raadsel’ en ‘verschijnsel’?
15 augustus 2012
Met het achtervoegsel -sel worden in het Nederlands vooral zelfstandige naamwoorden gevormd uit werkwoordstammen. Bijvoorbeeld: het zelfstandig naamwoord deksel ontstaat uit het werkwoord dekken door het achtervoegsel -sel aan de stam dek toe te voegen. De betekenis van -sel kan per woord verschillen: Het geeft het product of het resultaat aan van de handeling die het ...
Sinds wanneer bestaat er een standaardspelling?
9 augustus 2012
De spelling-Siegenbeek (1804) is de eerste officieel vastgelegde spelling van de Nederlandse taal. Het welbekende Groene Boekje maken we pas vanaf 1954. Onze eerste officiële spelling ontleent zijn naam aan Matthijs Siegenbeek. Deze hoogleraar kreeg van de overheid de opdracht een uniforme spelling op te stellen. Volgens hem moest de spelling zoveel mogelijk de uitspraak van ...
Categorieën
Woordbaak
Waarom noemen we een foto kiekje? Hoe is het woord hamvraag ontstaan? Wat is een spoonerisme? In de rubriek Woordbaak beantwoorden onze taalkundigen vragen over de betekenis of herkomst van opmerkelijke Nederlandse woorden.