Indische spekkoek is een cakeachtig gebak dat bestaat uit afwisselend lichte en donkere laagjes. Het heeft een sterke, kruidige smaak en is erg machtig. Komt daar het ‘spek’ in de naam vandaan? Omdat de koek net zo ‘vettig’ is?
Nee, de naam heeft niets te maken met de smaak of substantie van de cake, maar met het uiterlijk. Door de verschillende laagjes waaruit spekkoek opgebouwd is, doet het enigszins denken aan doorregen spek: een stuk spek dat niet uit puur vet bestaat maar waarbij de vetlagen afgewisseld zijn met laagjes vlees.
Baumkuchen en speculaas
Spekkoek is tijdens de koloniale tijd in Nederlands-Indië ontstaan. Het verhaal gaat dat de lekkernij daar door Nederlanders is bedacht ter vervanging van speculaas: een typisch Hollandse koeksoort die onlosmakelijk verbonden is met de feestelijke wintermaanden. Een andere theorie is dat de koek gebaseerd is op de Duitse Baumkuchen: een in laagjes gebakken en opgerolde cake, waarbij na het aansnijden de ‘jaarringen’ tevoorschijn komen.
Pannenkoek
Vroeger werd het woord spekkoek op sommige plekken in Nederland overigens ook gebruikt als een afkorting van spekpannenkoek. Daarnaast was het een benaming voor een soort Groningse honing- of sukadekoek, “ook groningerkoek genaamd, hoewel zij overal in Friesland veel wordt gebakken, – met in de beide zijden van iedere koek drie of vier platte sneedjes sucade, welk goedje door het volk spek genoemd wordt” (Dijkstra, Uit Friesland’s Volksleven van vroeger en later, 1895).
- spekkoek in het Woordenboek der Nederlandsche Taal