Categorieën
Terug in de taal

slijtage

Het is stervensdruk. Er wordt flink gewinkeld in deze donkere dagen. We hebben net Black Friday achter de rug, maar nog steeds gaat het shoppen door om met Sinterklaas en Kerstmis de leukste cadeaus aan dierbaren te kunnen geven. Dat treft, want de hoop van de detailhandel is om met name in deze periode de…

Categorieën
Terug in de taal

schoolbord

Het schooljaar is weer begonnen. Op straat zie je fietsende kinderen, met een soms gloednieuwe tas op de rug, of in de bak voorop. Vroeger ging men met een schoolbord op pad.  Bredero schreef er in 1615 al over: “Noch kreeg hy … en schrijf-boeck van fijn kapitoorye, Mit een nuwt school-bort, met een kategismus…

Categorieën
Terug in de taal

huiszoeker

Een grote hoeveelheid huiszoekers is meestal een zegen voor huiseigenaren. Die zien de vraagprijzen voor woningen en dus ook de waarde van hun huis flink stijgen. In de middeleeuwen echter was men helemaal niet zo blij met huiszoekers. Huussoekers waren mensen die met geweld je woning binnendrongen en huiszoeking ofwel huisvredebreuk pleegden. Huiszoekingen gebeuren nu…

Categorieën
Terug in de taal

ellende

Een ander land, dat is in de middeleeuwen altijd ellende geweest, want ‘ander land, vreemd land’ was naast ‘verblijf in een ander land’ een van de oudste betekenissen van het woord ellende. De oudste optekening van het woord is in het Oudnederlands elelendi, met als betekenis ‘vreemdelingenschap, verblijf in een ander land’. Omdat het verblijf…

Categorieën
Terug in de taal

schrikschoenen

Velen hebben het afgelopen week gedaan, en sommigen hebben er helaas een nat pak aan overgehouden: de schrikschoenen uit het vet en het natuurijs op. Schrikschoenen, of ook wel schaverdijnen, schovelingen of schalootsen genoemd, zijn allemaal oude benamingen voor wat wij nu schaatsen noemen. Schrikschoenen hebben met schrikken te maken, maar dan niet met de…

Categorieën
Terug in de taal

onvis

Visliefhebbers zoals ik zijn er hoe dan ook dol op: onvis. Maar zijn vissers dat ook? Lang geleden zeker niet. In de alleroudste betekenis (vanaf de 16e eeuw) was onvis ‘vis van weinig waarde’ – zoiets als onkruid eigenlijk. Al gauw werd het woord dan ook gebruikt voor ‘bijvangst’, vis die je in je netten vindt,…

Categorieën
Terug in de taal

Fransmans zijn Vlamingen

Een Vlaming komt uit Vlaanderen en een Fransman uit Frankrijk. Hoe kan een fransman dan een Vlaming zijn? Mijn opa, Frans Libeer, was een Vlaming afkomstig uit Kuurne. Hij was ook één van de vele ‘franschmans’ uit zijn tijd. En neen, niet omdat zijn voornaam Frans was. Toen mijn opa in juli 1929 van zijn…

Categorieën
Terug in de taal

hoerendreet & hoerendrekje

Vroeger werden warme hoerendreten of hoerendrekjes gegeten als lekkernij. Een vreemde gewoonte als je bedenkt dat dreet ‘wind’ of ‘scheet’ betekende, en drekje verwijst naar uitwerpselen. Want hoe lekker kan dat zijn, een paar scheten en een drolletje van een hoer? Met hoerendreten en -drekjes werden natuurlijk niet letterlijk de uitwerpselen of winden van een…

Categorieën
Terug in de taal

wereldwijf

Zeg vandaag de dag “je bent een echt wereldwijf!” tegen je geliefde, je dochter, je vriendin of je baas, en je maakt een groot compliment. Het betekent namelijk dat ze van ongekende klasse is. Misschien gold het ook voor de wereldwijven uit de dertiende eeuw, dat ze van ongekende klasse waren, maar of elke vrouw…

Ga naar de inhoud