Naamvallen lijken niet erg des Nederlands, eerder Duits, maar ze zijn nog op allerlei manieren terug te vinden in onze taal. De genitief bijvoorbeeld: een vorm die aangeeft van wie of wat iets is. In dit genitiefdrieluik laten we zien waar en hoe die genitief nog opduikt in het Nederlands.
In de vorige delen van het genitiefdrieluik was te lezen hoe de genitief terug te zien is in tijdsbepalingen (’s ochtends, tweemaal daags) en in tot zelfstandig naamwoord omgetoverde bijvoeglijk naamwoorden (iets moois). Maar de genitief bemoeit zich ook met voornaamwoorden, zoals die en deze.
Genderneutraal
In de Algemene Nederlandse Spraakkunst (e-ANS) staat dat de vorm diens een genitief is van het zelfstandige die en wordt gebruikt voor het mannelijk enkelvoud. Tegenwoordig worden die en diens ook gebruikt om op een genderneutrale manier naar een persoon te verwijzen: Pieter/Katrien/Robin en diens vrienden gingen naar het concert.
Genitiefvormen van die en deze duiken ook op in uitingen als één dezer heren of de notulen dier vergadering. Deze vormen zijn erg formeel en komen daarom niet vaak voor. Toch vinden we ze ook in iets alledaagser taalgebruik, zoals in een uitdrukking als met alle gevolgen van dien. En wat dies meer zij!