verschijnsel dat mensen een op dat moment trendy horecagelegenheid korte tijd heel vaak bezoeken en die vervolgens links laten liggen als de nieuwigheid eraf is
Sprinkhaaneffect is zo’n woord waarbij je meteen een voorstelling hebt zonder eigenlijk te weten wat het precies betekent. Jonas Kooyman, oprichter van de nieuwsbrief Havermelkelite (“over trends en statussymbolen in de wereld van jonge stedelingen”), geeft er de volgende draai aan. “Het sprinkhaan-effect is een berucht fenomeen in de Randstedelijke horeca. Zolang het the new kid in town is, zit de zaak vol en geldt het als een statussymbool om een reservering te scoren. Maar is de nieuwigheid er vanaf, dan trekt de meute verder en blijft het restaurant kaalgevroten achter.” In december 2023 gebruikte Kooyman het woord ook al, maar dan in een variante spelling: “Het heeft ook een soort sprinkhaneneffect: iedereen kopieert elkaar en gaat naar dezelfde plekken. Ik vind dat de twintigers en dertigers best eens wat meer hun eigen smaak mogen krijgen en die mogen volgen.” Het beeld van de Bijbelse sprinkhanenplaag is nog net herkenbaar, zij het misschien licht overdreven in deze context.
In de wetenschap bestaat het woord al vrij lang in een andere betekenis. Het gaat dan om de verspreiding van schadelijke stoffen, zoals PFAS: “Als het hier niet meer gemaakt wordt, maar het wordt wel in China gemaakt, dan verplaatsen die stoffen zich alsnog. Wij noemen dat het sprinkhaaneffect. Die stoffen hoppen als het ware de hele wereld over. Die verdampen en regenen dan weer uit. En dan verdampen ze weer en sneeuwen ze ergens weer uit, dat gaat maar zo door.” Hier draait het dus om een ander beeld: dat van de “hoppende”, grote sprongen makende sprinkhaan.
Hoe je het sprinkhaaneffect ook precies interpreteert, duidelijk is dat er weinig goeds van te verwachten valt. Hoewel… sprinkhanen zitten vol eiwitten en de hoop van sommigen is dat ze ooit tot klimaatvriendelijke (groene!) vleesvervangers verwerkt kunnen worden. Wie weet trekken hippe insectenbars dan permanente zwermen gasten aan.
Bronnen:
Havermelkelite, 22 februari 2024
NH Nieuws, 31 december 2023
pointer.kro-ncrv.nl, 7 oktober 2020
