ventjagen
20 november 2019
Op 2 november gingen in het Zeeuws Museum in Middelburg de deuren dicht van een expositie over Zeeuwse klederdracht voor mannen. De NRC van dat slotweekend beschreef twee vrouwelijke bezoekers van het museum en noteerde “dat bij een van de dames de wenkbrauwen en mondhoeken olijk omhoog gingen” toen zij bij de kassa hoorde dat ...
genan
30 oktober 2019
Een kleine stap voor de mensheid, maar een reuzenstap voor de Vondelstudie: historicus Vincent Klooster vond onlangs in het archief van de familie Cazius een onbekend gedicht van Vondel. De beroemde 17e-eeuwse dichter schreef het in 1667 na het overlijden van de achtjarige Geertruidt Hinloopen Vermaes. In de laatste strofe richt Vondel zich tot de ...
orewoet
10 oktober 2019
Aan het begin van het Onze Taal-congres op zaterdag 5 oktober 2019 gaf prinses Laurentien officieel het startschot van de Week van het Nederlands. Tijdens deze vijfde editie vindt in zowel Nederland als Vlaanderen een keur aan activiteiten plaats. Om het thema “Iedereen aan het woord” onder de aandacht te brengen van het grote publiek ...
dozijnwerker
26 september 2019
Iedereen wil uniek zijn. En veel mensen streven er naar om zich te onderscheiden in wat ze doen. Wanneer je dan te horen krijgt “dat er van jou wel dertien in een dozijn gaan”, dan is het tijd om eens kritisch naar jezelf te kijken. Of om de realiteit onder ogen te zien dat je ...
abeet
11 september 2019
Om wereldwijd aandacht te vragen voor analfabetisme heeft UNESCO 8 september uitgeroepen tot International Literacy Day (‘Internationale Dag tegen Ongeletterdheid’). In het Nederlands is deze dag ‘Wereldalfabetiseringsdag’ gedoopt. Alfabet is nu het meest gebruikelijke woord voor ons 26-letterige spellingsysteem, maar vroeger kenden we ook andere namen, zoals ab, abce en abeet. Pas laat in de middeleeuwen ...
vrouwentuin
28 augustus 2019
Bij de inrichting van een tuin lijkt het lastig om het zowel mannen als vrouwen naar de zin te maken. De wensen van beiderlei kunne lopen sterk uiteen. Als we recente tuinprogramma’s als Eigen huis & tuin en mannenblogs als Menfacts mogen geloven, herbergt de ideale mannentuin namelijk een bar, een barbecue, een vuurplaats en ...
overvlieger
17 juli 2019
Vliegtuigspotters kunnen hun hart ophalen nu het kabinet in Den Haag bekend heeft gemaakt het aantal vluchten op de luchthaven Schiphol na 2020 te laten groeien tot maximaal 540.000. Omwonenden en milieuorganisaties zijn hier vanwege de toenemende geluidsoverlast en milieuschade minder mee in hun sas. In plaats van vliegtuigen zien zij vermoedelijk liever ganzen overvliegen. Trekvogel Door ...
laaf
3 juli 2019
Attractiepark de Efteling biedt vermaak voor jong en oud. Durfallen stappen met ware doodsverachting in duizelingwekkende achtbanen, terwijl de allerkleinsten zich vermaken met een ritje in de stoomcarrousel of een bezoek brengen aan het dorp Lavenlaar, waar het Volk van Laaf woont. Laar, het tweede deel van de naam betekent ‘open plek in een bos’. ...
armborst
11 juni 2019
Vorige week begon in Frankrijk het WK voetbal voor vrouwen. Heel Nederland kijkt uit naar de prestaties van de Oranje Leeuwinnen, dat spreekt voor zich. Maar daardoor dreigt een ander belangrijk sportevenement, nota bene het grootste Nederlandse sportevenement van 2019, er qua aandacht wat bekaaid van af te komen. Van 3 tot en met 16 ...
gierwolf
23 mei 2019
Het aantal insecten in Nederland neemt dramatisch af. Dat was de conclusie van een wetenschappelijk onderzoek dat de Vereniging Natuurmonumenten vorig jaar presenteerde. Maar liefst twee derde van de onderzochte groepen bleek in 27 jaar tijd namelijk verdwenen te zijn. Gelukkig was er dit jaar voor natuurliefhebbers ook goed nieuws. Op zondag 19 mei 2019 ...
verknecht
8 mei 2019
Op 13 mei 2019 is het op de kop af 400 jaar geleden dat een beul onder het toeziend oog van duizenden toeschouwers ophet Binnenhof in Den Haag met zijn zwaard het leven beëindigde van Johan van Oldenbarnevelt. De dag van deterechtstelling van de 71-jarige staatsman, die zich decennialang vol toewijding had ingezet voor de ...
verschillig
1 mei 2019
‘Als niets je meer raakt, mis je alles’, ‘Hoe gelukkig was uw biefstuk?’ en ‘Schouderophalen is slecht voor uw ruggengraat’. Met leuzen als deze wilde de VARA – de voorloper van BNNVARA – zich in 2008 duidelijker gaan profileren als een maatschappelijk geëngageerde omroep. De zinnen maakten deel uit van de wervingscampagne die ‘Wees verschillig‘ ...
asvijster
17 april 2019
Schelden is van alle tijden en luiheid of opportunisme zijn dat ook. Maar de scheldwoorden waarmee je iemand met die gebreken confronteert, die komen en gaan. Zo wist men in de middeleeuwen niet wat er met uitvreter of klaploper bedoeld werd en vóór 1920 had men geen idee wat een lapzwans of een loser was. ...
boekenbeer
20 maart 2019
Tijdens de inmiddels 84e editie van de Boekenweek, die van 23 tot en met 31 maart 2019 zal plaatsvinden, krijgen lezers bij aankoop van ten minste €12,50 aan Nederlandstalige boeken gratis het door Jan Siebelink geschreven Boekenweekgeschenk. Voor boekenliefhebbers een zegen: twee boeken voor de prijs van één. Zo kunnen zij op eenvoudige wijze hun ...
konterfeiter
6 maart 2019
Het zal u niet zijn ontgaan dat er tal van activiteiten worden georganiseerd om te herdenken dat Rembrandt van Rijn, de beroemdste schilder uit de Gouden Eeuw, 350 jaar geleden overleed. De eenvoudige molenaarszoon zag het licht in Leiden – de sleutelstad gebruikt deze letterlijk en figuurlijk op te vatten uitdrukking graag voor stadspromotie –, ...
klimaatschieter
20 februari 2019
Hot items in het politieke en maatschappelijke debat zorgen dikwijls voor een uitbundige groei van de woordenschat. Dat is duidelijk te zien bij de huidige klimaatdiscussie, die een stortvloed aan klimaattermen oplevert: klimaatbetoging, klimaatdrammer, klimaatgoeroe, klimaatmars, klimaatneutraal, klimaatontkenner, klimaatspijbelaar, klimaatvluchteling enz. Bij al deze nieuwgevormde samenstellingen spreekt de betekenis meestal wel voor zich, zeker wanneer ...
buiksparig
10 januari 2019
Januari is de maand van de goede voornemens. Die gaan dan dikwijls over inspanningen om in het nieuwe jaar gezonder te gaan leven. Sportscholen worden vervolgens frequenter bezocht en je zoekt weer eens naar bruikbare hardloopschema’s. Maar het streefdoel is toch meestal: minder eten en minder alcohol. Dus je googelt opnieuw hoe je je BMI ...
slijtage
3 december 2018
Het is stervensdruk. Er wordt flink gewinkeld in deze donkere dagen. We hebben net Black Friday achter de rug, maar nog steeds gaat het shoppen door om met Sinterklaas en Kerstmis de leukste cadeaus aan dierbaren te kunnen geven. Dat treft, want de hoop van de detailhandel is om met name in deze periode de ...
eenheidsworst
8 november 2018
11 november is in Nederland vooral bekend als ‘de elfde van de elfde’, de start van het nieuwe carnavalsseizoen. Maar in de meeste andere Europese landen is die dag synoniem voor het einde van de Eerste Wereldoorlog. Dit jaar is dat precies honderd jaar geleden: in een treinwagon in het bos van Compiègne, vlakbij Parijs, ...
oktember
7 oktober 2018
In Engeland is het grappige Please try to remember the First of Octember een populair kinderboek voor beginnende lezers. In dit boek is de First of Octember de dag waarop al je wensen uitkomen, hoe vreemd die ook zijn. De eerste oktember is dan ook een niet bestaande dag en oktember een niet bestaande maand. Je ...
huikefaak
20 september 2018
400 jaar geleden, op 23 augustus 1618, stierf geheel onverwacht Gerbrand Adriaenszoon Bredero. Hij was pas 33. Volgens de recentste opvattingen zou hij depressief geworden zijn na een ongelukkige liefde en zelfmoord gepleegd hebben. Bredero was een van de opvallendste auteurs uit de Gouden Eeuw en het is dan ook terecht dat 2018 een goed ...
buitentijd
29 augustus 2018
Veel mensen hebben vast geprobeerd de voorbije vakantie op een gezonde manier door te brengen. Dus is er ongetwijfeld veel tijd buiten gespendeerd. Want de dwingende gezondheidsslogans en -adviezen vliegen ons soms om de oren: niemand is een binnenmens – zitten brengt de gezondheid ernstige schade toe – ga sporten en bewegen – weg met ...
Spaanse kastelen
21 juni 2018
Een tweede huis in Frankrijk is voor sommige mensen de ultieme droom, maar dat huis blijft dikwijls een luchtkasteel dat nooit werkelijkheid wordt. Voor dit soort dromen gebruikte men vroeger wel eens de benaming kastelen of burchten in Spanje. Een voorbeeld daarvan vinden we in de Middelnederlandse vertaling van de Roman de la Rose, de Franse ...
amerij
5 juni 2018
Zonder klok kan een kok het moeilijk hebben, zeker wanneer het een hobbykok is. Want hoe weet je zonder klok of kookwekker hoelang de ideale kooktijd van een eitje is of wanneer je de taart uit de oven mag halen? Ook vroeger kende men dit probleem en in oude kookboekjes kun je daarom wel eens zinnen ...
sprookspreker
16 mei 2018
Van 9 mei tot en met zaterdag 19 mei hebben we weer de (ruim genomen) Week van het Luisterboek. De gewone Boekenweek kennen we al sinds 1932, maar de luisterboekenvariant is nog vrij jong: de eerste werd pas in 2005 georganiseerd. Het is nu dus de 13de editie, hoewel het eerste audio- of luisterboek in ...
Categorieën
Terug in de taal
In deze rubriek bespreken we woorden of betekenissen die ooit in het Nederlands bestonden, maar nu verdwenen zijn. Om de week neemt een van onze historisch taalkundigen u mee terug in de taal.
Woord of citaat gevonden dat in onze historische woordenboeken ontbreekt?
Meld het ons via het formulier.