Categorieën
Woordbaak

Welk Nederlands woord is het meest overgenomen in andere talen?

Computer en internet, twee veelgebruikte woorden in het Nederlands die we overnamen uit het Engels. Vroeger was vooral het Frans van grote invloed op onze taal. Garage en paraplu zijn daar voorbeelden van. Maar andersom gebeurt het ook. Welk woord uit het Nederlands is het meest overgenomen in andere talen?

Het meest uitgeleende Nederlandse woord is niet polder of dijk, maar baas. Het woord baas is in 57 talen overgenomen. Niet allemaal rechtstreeks vanuit het Nederlands, maar ook via het Amerikaans-Engelse boss. Het woord verspreidde zich over Europese landen zoals Duitsland en Denemarken. In de 17e eeuw brachten Nederlandse kolonisten het woord ook buiten Europa. In het Indonesisch en Papiaments komt bijvoorbeeld bas voor, afgeleid van baas.

De baas spelen

Baas betekent oorspronkelijk ‘hoofd van het huisgezin’. Die betekenis werd later uitgebreid naar ‘iemand die ondergeschikten onder zich heeft’ en vervolgens naar ‘iemand die boven anderen uitmunt’: hij is een baas in wiskunde. Waarom is juist het woord baas het meest uitgeleend aan andere talen? Volgens taalkundige Nicoline van der Sijs is dat te wijten aan het feit dat Nederlanders en Vlamingen nu eenmaal graag de baas spelen. Dat begon in de Gouden Eeuw. Daarnaast is baas niet alleen een beroepsaanduiding, maar ook een aanspreekvorm.