Wat is een ‘spoonerisme’?
11 juni 2015
Schananenbil zeggen in plaats van bananenschil. Dat heet een spoonerisme: een meestal bewuste verspreking waarbij de klanken van woorden verwisseld worden. Wat is de oorsprong van dat woord? Het Nederlandse woord spoonerisme is ontleend aan het Engels spoonerism. Het is een zogeheten eponiem, een woord dat vernoemd is naar een eigennaam. Als model heeft de Engelse ...
Scheurt je buik van ‘scheurbuik’?
30 april 2015
Scheurbuik was tijdens de grote zeereizen van de zestiende en zeventiende eeuw een van de voornaamste doodsoorzaken aan boord van schepen. Overleden de zeevaarders aan een ziekte die maakte dat je buik openscheurde? Nee, symptomen van de ziekte zijn inwendige bloedingen, zwellingen en loslatende tanden. In het Oudnoors werd de aandoening skyrbjúgr genoemd. Nederlandse zeelieden namen ...
Waar komt de naam ‘aubergine’ vandaan?
23 april 2015
Geen moussaka of ratatouille zonder aubergine: een belangrijk ingrediënt in de exotische keuken. In Amerika heet de groente egg plant. Waarom zeggen wij aubergine? De naam aubergine namen we over uit het Frans. De Arabische Moren brachten in de middeleeuwen de groente die ze al-badinjan noemden naar Spanje, waar het in het Catalaans alberginia werd. De ...
Waar komt het woord ‘marathon’ vandaan?
9 april 2015
Op zondag 12 april staan duizenden hardlopers aan de start van de marathon in Rotterdam. Waarom noemen we een loopwedstrijd van 42,195 kilometer eigenlijk marathon? De marathon is vernoemd naar het gelijknamige stadje in Griekenland, dat ongeveer 42 kilometer ten noordoosten van Athene ligt. In 490 voor Christus vond hier een belangrijke veldslag plaats: 10.000 Griekse soldaten ...
Wat is een ‘ulevel’?
17 maart 2015
In een ouderwets kinderliedje trakteert jarig Jetje op ulevellen. Een traktatie is meestal eetbaar, maar heel smakelijk klinkt het niet. Wat is een ulevel eigenlijk, en hoe komt het aan zijn vreemde naam? Een ulevel (uitspraak: ) is inderdaad een ambachtelijk snoepje: ‘een vierkant stukje gekookt of gebakken suikerwerk’. Het werd meestal verpakt in een stukje ...
Categorieën
Woordbaak
Waarom noemen we een foto kiekje? Hoe is het woord hamvraag ontstaan? Wat is een spoonerisme? In de rubriek Woordbaak beantwoorden onze taalkundigen vragen over de betekenis of herkomst van opmerkelijke Nederlandse woorden.