Is een hangmat wel een ‘mat die hangt’?
9 januari 2014
Als je erover nadenkt, is hangmat een raar woord: een hangmat is eigenlijk geen hangende mat, maar een opgehangen doek. Hoe komen we aan die benaming? In de tijd van de zeereizen naar Zuid-Amerika leenden Spaanse zeevaarders het in Haïti voorkomende woord voor ‘hangmat’: hamaca. In het Nederlands werd het overgenomen als hamak. Dit werd verbasterd ...
Waar komt de ‘hamburger’ vandaan?
28 november 2013
Komt het platte stuk rundergehakt (en ook: een broodje met dat gehakt) dat we een ‘hamburger’ noemen ook echt uit de Duitse stad Hamburg? De hamburger komt oorspronkelijk inderdaad uit Hamburg. In de eerste helft van de vorige eeuw zien we in het Amerikaans-Engels hamburger in de voor ons vertrouwde betekenis opduiken: eerst als aanduiding voor ...
Waar komt het woord ‘wrang’ vandaan?
24 oktober 2013
“Wat een goede smaak, lekker wrang!”, zei schrijver Jan Wolkers ooit toen hij in een televisieprogramma over zijn achtertuin met smaak een bes opat. Wat bedoelde hij met wrang, en hoe komen we aan dat woord? Wrang betekent ‘zuur’, en het is afgeleid van het werkwoord wringen. In de middeleeuwen betekende wrang iets anders: ‘verdraaid’, en ...
Is ‘boterham’ ontstaan uit ‘boter’ en ‘ham’?
17 oktober 2013
Een sneetje brood kun je ook met iets anders beleggen dan met ham. Waarom noemen we een boterham dan toch een ‘boterham’? Boter in boterham verwijst inderdaad naar wat mensen vaak het eerst op hun brood doen. Maar met ham als ‘vlees voor op brood’ heeft boterham niet veel te maken. Waarschijnlijk betekent -ham hier ‘stuk’ ...
Wat heeft een ’tegenligger’ met ‘liggen’ te maken?
10 oktober 2013
Een tegemoetkomende auto of fiets noemen we een tegenligger. Bij ligger denk je aan het werkwoord liggen, maar daarbij gebeurt er niet zoveel. Zeker niet in een hoog tempo. Waar komt die benaming dan vandaan? Het woord tegenligger komen we voor het eerst tegen in de negentiende eeuw. Toen bestond ook de vorm tegenlegger, met het ...
Categorieën
Woordbaak
Waarom noemen we een foto kiekje? Hoe is het woord hamvraag ontstaan? Wat is een spoonerisme? In de rubriek Woordbaak beantwoorden onze taalkundigen vragen over de betekenis of herkomst van opmerkelijke Nederlandse woorden.