Als iets ‘afgezaagd’ is, is er dan gebruikgemaakt van een zaag?
10 april 2014
Iets wat tot vervelens toe gezongen, gespeeld, gezegd, geschilderd, beweerd, behandeld, gebruikt of (na)gemaakt is, noem je ‘afgezaagd’. Wat heeft dat met zagen te maken? Afgezaagd in figuurlijke zin wordt sinds de eerste helft van de negentiende eeuw gebruikt. Daaraan ligt een oorspronkelijk muzikale betekenis ten grondslag, namelijk ‘eentonig strijken of krassen op een viool’. De ...
Waar komt de uitdrukking ‘als puntje bij paaltje komt’ vandaan?
27 maart 2014
“Als puntje bij paaltje komt, is iedereen voor Ajax”, schrijft een voetbalfan als reactie op een nieuwsbericht over het KNVB-bekertoernooi. De uitdrukking betekent: ‘als het erop aankomt’. Maar wat heeft dat met een puntje en een paaltje te maken? Waarschijnlijk is puntje een verbastering van putje. In het Middelnederlands bestond de uitdrukking put ende pael om ...
Heeft ‘verkikkerd zijn op iets of iemand’ iets te maken met kikkers?
20 maart 2014
Het is vandaag de eerste dag van de lente. Een nieuw begin, misschien wel een nieuwe liefde? Liefde associeer je niet meteen met kikkers, maar intussen kun je wel ‘verkikkerd’ zijn op iemand. Heeft dat letterlijk met kikkers te maken? Ja, verkikkerd betekent letterlijk ‘een kikker geworden’. De kikker staat bekend om zijn grote voortplantingsdrift. In ...
Wat zijn ‘argusogen’?
13 maart 2014
Als je iets ‘met argusogen volgt’, dan houd je iets goed en met een zekere argwaan in de gaten. Maar waar komt dat woord argusogen vandaan? Het woord gaat terug op de Griekse mythologie. Het verwijst naar Argus, een reus die over zijn gehele lichaam ogen had. Omdat hij daarmee alles goed in de gaten kon ...
Wat betekent ‘zwaag’ in plaatsnamen?
6 maart 2014
Beetsterzwaag, Kollumerzwaag of gewoon Zwaag. Het woord zwaag komt voor in plaatsnamen in Friesland, maar we vinden het ook in Noord-Holland. Wat betekent het woord oorspronkelijk? Zwaag is een woord uit het Oudfries (swaech) dat ‘weiland’ betekent. In Noord-Holland werd vanaf de vroege middeleeuwen voor een groot deel Fries gesproken. Veel Noord-Hollandse plaatsnamen bevatten daarom nog ...
Categorieën
Woordbaak
Waarom noemen we een foto kiekje? Hoe is het woord hamvraag ontstaan? Wat is een spoonerisme? In de rubriek Woordbaak beantwoorden onze taalkundigen vragen over de betekenis of herkomst van opmerkelijke Nederlandse woorden.