Waar komt het woord ‘jeuken’ vandaan?
8 november 2012
Als iets kriebelt heb je jeuk, en als je krabt op de plek waar het kriebelt, ben je aan het jeuken. Voor de herkomst van dat woord gaan we terug naar het West-Germaans. Jeuken komt uit het Middelnederlandse joken, dat op zijn beurt weer teruggaat op de West-Germaanse vorm jukjan. Volgens de klankwetten van het Nederlands ...
Naar welke vogel verwijst ‘kind noch kraai hebben’?
1 november 2012
Je zou denken dat deze uitdrukking iets te maken heeft met de bekende zwarte vogel. Maar de uitdrukking zit anders in elkaar. We gaan terug naar het boerenerf in de middeleeuwen voor het antwoord. De uitdrukking kind noch kraai hebben betekent dat je geen kinderen en naaste bloedverwanten hebt. Dan sta je dus helemaal alleen op ...
Zijn pappa en mamma wel correct?
25 oktober 2012
“Schrijf je nou mama en papa, of mag mamma en pappa ook?” Deze vraag stelde opinieweekblad Elsevier aan ons. Het antwoord kwam van Lut Colman, een van onze taalkundigen: “Allebei de schrijfwijzen zijn correct.” De woorden mama en papa zijn afkomstig uit het Frans. In de 19de eeuw raakte de uitspraakspelling mamma en pappa in het ...
Wat is een ‘patchworkgezin’?
18 oktober 2012
Vroeger dacht je bij het woord gezin aan twee ouders met een of meer kinderen. Vandaag de dag voldoet een simpel woord als gezin niet meer. Gezinssamenstellingen veranderen, en dat zie je terug in onze taal. Er ontstaan nieuwe woorden voor nieuwe gezinsvormen, bijvoorbeeld patchworkgezin. Een patchworkgezin is een samengesteld gezin. In elk geval een van ...
Hoe oud is het woord ‘doorpakken’?
11 oktober 2012
“Rutte: doorpakken en vooruitkijken”, luidt de titel van een nieuwsbericht van de NOS. Politici gebruiken het woord doorpakken veel. Het klinkt als een oud woord, of is het juist van de laatste jaren? Het woord doorpakken in de betekenis ‘krachtdadig handelen, doortastend te werk gaan’ is relatief jong. In de jaren negentig van de vorige eeuw ...
Categorieën
Woordbaak
Waarom noemen we een foto kiekje? Hoe is het woord hamvraag ontstaan? Wat is een spoonerisme? In de rubriek Woordbaak beantwoorden onze taalkundigen vragen over de betekenis of herkomst van opmerkelijke Nederlandse woorden.