Categorieën
Woordbaak

Woordbaak

Waarom noemen we een foto kiekje? Hoe is het woord hamvraag ontstaan? Wat is een spoonerisme? In de rubriek Woordbaak beantwoorden onze taalkundigen vragen over de betekenis of herkomst van opmerkelijke Nederlandse woorden.

  • Waar komt de term ‘directoire’ voor een slipje vandaan?

    2 mei 2013

    ‘Waarom noemde mijn moeder na haar kostschooltijd een slipje een directoire?’, werd ons gevraagd. Frans was lange tijd de taal van de elite in Nederland. Op de kostschool gaf men waarschijnlijk de voorkeur aan directoire omdat het een stuk deftiger klinkt dan onderbroek. Maar waar komt het woord eigenlijk vandaan? Directoire of pantalon directoire is een ...

  • Waarom noemen we een ‘stoep’ ook ’trottoir’?

    18 april 2013

    Soms bestaan er meerdere woorden voor dezelfde betekenis. Deze synoniemen ontstaan vaak los van elkaar. Ze komen voort uit het contact tussen verschillende volken en talen, via leenwoorden. Oudere leenwoorden worden meestal door nieuwe verdrongen. Maar ze kunnen ook naast elkaar blijven bestaan. Zoals stoep en trottoir. Stoep is afgeleid van het werkwoord stappen. In de ...

  • Hoelang bestaat het woord ‘Koningsdag’ al?

    11 april 2013

    Vanaf 2014 wordt Koninginnedag Koningsdag. Geen nationale feestdag meer op 30 april. Voortaan vieren we de verjaardag van de toekomstige koning Willem-Alexander op de 27e van de maand. Onlangs is Koningsdag opgenomen in het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW). Maar nieuw is het woord niet. Koningsdag vonden we al in het ANW onder vermelding van de Belgische ...

  • Hoe is het woord ‘elkaar’ ontstaan?

    3 april 2013

    Het woord elkaar is een samentrekking van elkander, dat op zijn beurt weer uit twee woorden bestaat: elk en ander. In het Middelnederlands was deze combinatie scheidbaar, waarbij elk het onderwerp van de zin was en ander verbogen werd: uppe twee berghe stont die stede, elc jeghen andren verheven (Rijmb. 31193). Klankweglating De samengetrokken vorm van elkander ...

  • Wat is de overeenkomst tussen een haas en een klok?

    28 maart 2013

    In Nederland brengt de paashaas eieren rond. In Vlaanderen zijn het geen hazen, maar klokken die voor de paaseieren zorgen.