Rob Tempelaars

Kruiswoordpuzzelaars zullen het woord ai misschien wel kennen. Het is een niet heel gebruikelijke naam voor een bepaald soort drietenige (of drievingerige) luiaard. Waarom heet dit dier zo? Het antwoord is dat dit Zuid-Amerikaanse zoogdier, dat niet veel meer doet dan langdurig ondersteboven aan een boomtak hangen, een klagelijk geluid maakt dat klinkt als ai-ai.…

In het Nederlands kennen we hightech in de betekenis ‘hoogwaardige, hypermoderne techniek’. In de woordenboeken staat dat het woord afkomstig is van het Engelse high tech, een verkorting van high technology ‘hoogwaardige techniek’. Klopt dat eigenlijk wel? Ja en nee. We hebben hightech inderdaad uit het Engels overgenomen en de spelling wat aan onze eigen…

Een snoekduik is een flinke sprong, waarbij het gestrekte lichaam in horizontale positie wordt gebracht en waarbij degene die de sprong uitvoert uiteindelijk op de grond belandt. Heeft dat woord oorspronkelijk met de vis te maken? Dat is inderdaad het geval. In verslagen van sportvissers kunnen we lezen hoe de snoek als een bezetene op…

De snip is een vogel met een opvallend lange, dunne snavel. De bekendste soorten zijn de watersnip, de houtsnip en de poelsnip. Als iemand buitengewoon verkouden is, noemen we die persoon snipverkouden. Heeft dat iets met deze inheemse steltloper te maken? Vermoedelijk wel, al lopen de theorieën uiteen. In het Nederlands is snipverkouden voor het…

Jongeren van nu kennen de antimakassar hoogstens nog uit het interieur van hun grootouders of overgrootouders: een meestal wit, gehaakt en kanten kleedje dat ter versiering op de rugleuning van fauteuils, canapés en sofa’s werd gelegd. Waar komt dat exotisch klinkende woord vandaan? Het Nederlandse woord antimakassar is ontleend aan het Engelse antimacassar, waarvan de…

Babbelaar, babbelkous, kletskous, kwek, kwektante en lulkous: allemaal woorden om iemand te omschrijven die voortdurend aan het woord is, maar eigenlijk niet veel zinnigs te vertellen heeft. In dit rijtje hoort zeker ook de kletsmajoor thuis. Dat het woord samengesteld is met de stam van het werkwoord kletsen in de betekenis ‘babbelen’ is duidelijk, maar…

In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Engelsen staan Nederlanders erom bekend dat ze veel verkleinwoorden gebruiken. Mensen zeggen en schrijven bijvoorbeeld vaak groetjes of de groetjes in plaats van de groeten. Waarom is dat?   Waarschijnlijk zijn we de groetjes gaan gebruiken omdat de andere soorten (afscheids)groeten niet meer voldeden. Frases als “met vriendelijke groet”, “met…

Op 15 februari 2016 hullen alle milieubewuste Belgen zich in een warme trui, want het is dikketruiendag. Waarom heet die dag zo en waar komt het vandaan? De naam ligt voor de hand: dikketruiendag is de dag waarop je een dikke, warme trui aantrekt. Elf jaar geleden werd de dag voor het eerst georganiseerd door…

Schananenbil zeggen in plaats van bananenschil. Dat heet een spoonerisme: een meestal bewuste verspreking waarbij de klanken van woorden verwisseld worden. Wat is de oorsprong van dat woord? Het Nederlandse woord spoonerisme is ontleend aan het Engels spoonerism. Het is een zogeheten eponiem, een woord dat vernoemd is naar een eigennaam. Als model heeft de…